Houten passerelle Zwolle bespaart ruim 70 procent CO2-uitstoot

Een visual van de houten passerelle over station Zwolle. © Karres en Brands
Om de duurzaamheid van de houten brug ten opzichte van een 'gewone' brug te kunnen berekenen werd een vergelijkbaar ontwerp gemaakt voor een stalen brug. "Toen we de twee ontwerpen met elkaar vergelijken kwam de milieubelasting voor de houten brug 59 procent lager uit dan die van de stalen brug", rekent projectmanager Bram 't Mannetje voor in een al eerder gepubliceerd artikel op de site van ProRail. "In het uiteindelijk ontwerp is dat zelfs 74 procent minder. De CO2-uitstoot was eerst 61 procent lager en in het uiteindelijke ontwerp boven de 70 procent."
De 130 meter lange en 10 meter brede passerelle vormt een aanjager in een duurzame gebiedsontwikkeling van het stationsgebied. Het laat de impact zien van thema’s als biodiversiteit, klimaat, mobiliteit, inclusiviteit en circulariteit. Het ontwerpteam heeft gestuurd op het tastbaar maken van deze expressie. Uniek aan de loopbrug is dat gekozen is voor een brugconstructie in Europees zachthout. De brug heeft vier parallel liggende gelamineerde houten hoofdliggers, opgebouwd uit identieke overspanningen van 34 meter. Het hout wordt aangevuld met zwartstalen details. De 1340 millimeter hoge liggers worden in dwarsrichting met koppelstukken aan elkaar bevestigd en worden gedragen door zwartstalen portalen. Ook de liftschachten en doorlopende robuuste leuningen worden in hout uitgevoerd. De houten brug geeft hiermee 74% minder CO2-uitstoot ten opzichte van een stalen brug.
Een ‘daktuin’ op de brug
Een houten brug van deze afmetingen is al uniek, maar de passerelle combineert de houten draagconstructie bovendien met een brugdek in cross-laminated timber (CLT). Om waterdichtheid van de toplagen te garanderen, komt op het houten dek een dubbeldikke EPDM-laag. Een ‘daktuinconstructie’ bovenop de houten liggers geeft de basis voor een gezonde bodem. Elk seizoen geeft een unieke beleving en de diversiteit aan beplanting en verscholen plekken geeft ruimte voor vogels, vleermuizen en insecten. Een uitgekiend en robuust watersysteem voedt de beplanting en is ook zichtbaar. De beleving van het water komt in verschillende vormen terug, van een waterkunstwerk, een watertrap als speelelement tot aan subtiele ribbels in de goot om de dynamiek van water te vergroten. De passerelle is voor iedereen toegankelijk, veilig en aantrekkelijk. Door de transparante balustrade kan ook een kind de omgeving zien, bankjes zijn zo gepositioneerd dat rolstoelers tussen uitrustende mensen zitten en de doorgaande watergoot vormt tegelijkertijd een subtiele gidslijn voor blinden en slechtzienden. Fietsers kunnen gemakkelijk gebruik maken van de royale liften. Kortom, een brug voor iedereen.

De beleving vanaf ooghoogte
De vorm, constructie en inrichting van de passerelle volgt uit het radicaal centraal stellen van de beleving vanaf ooghoogte. De stationsstraat van Zwolle is letterlijk over het spoor doorgetrokken. De voetgangersbrug krijgt hiermee de uitstraling van een ‘opgetilde straat’, met groen, water en zitgelegenheden. De indeling van het brugdek geeft een aaneenschakeling van verschillende plekken en belevenissen, waarbij de zichtlijnen dankzij de S-vorm telkens subtiel veranderen. De brug gaat een dialoog aan met de omgeving.
Bovenbouw apart uitgewerkt
Dura Vermeer gaat de onderbouw van de passerelle bouwen. De aannemer is de winnaar geworden van de aanbesteding van ProRail namens de gemeente Zwolle. De bovenbouw wordt apart uitgewerkt en aanbesteed. De bouw van de passerelle start in 2023 en loopt door tot eind 2024.
Het definitieve ontwerp is gemaakt door een integraal ontwerpteam onder leiding van Karres en Brands, samen met ipv Delft, Ingenieurbüro Miebach (Duitsland) en Attis. De gemeente Zwolle en ProRail maakten deel uit van het ontwerpteam. De afgelopen anderhalf jaar heeft dit team gezamenlijk gewerkt aan het ontwerp van deze duurzame loopbrug in Europees naaldhout. Daarnaast is met een uitgebreid participatietraject de stad meegenomen in het ontwerp. Om ruimte te maken voor de bouw is inmiddels het gebouw naast het stationsgebouw gesloopt.
Zwolle is niet de eerste stad die een houten draagconstructie over het station plaatst. Delfzijl en Assen gingen de hoofdstad van Overijssel voor.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Excursie: honderden woningen binnen UNESCO Werelderfgoed
14 mei om 07:30 uur 4 minHoe bouw je honderden nieuwe woningen in een gebied dat officieel te boek staat als UNESCO Werelderfgoed? Je…
Bereken de hittestress in straten en op pleinen
13 mei om 07:30 uur 11 minVeel pleinen in Nederland zijn ingericht voor markten en evenementen en ontberen klimaatadaptieve kwaliteiten.…
Nieuw platform en magazine: Ruimte voor Bewegen
12 mei om 07:30 uur 3 minNederland beweegt nog veel te weinig en daarom groeit de roep om de openbare ruimte beweegvriendelijker te…
Blue Zone Festival Score: ranglijst ideale leefomgeving
9 mei om 07:30 uur 10 minWelke buurt, wijk of regio in Nederland vormt de ideale leefomgeving om gezond ouder te worden? De nieuwe Blue…
Architect van de stedelijke rafelrandjes
8 mei om 07:30 uur 15 minPal naast een kale bouwplaats langs een van de allerlaatste rafelrandjes binnen de Amsterdamse ring werkt…
De menselijke maat als uitgangspunt in de stad van morgen
6 mei om 07:30 uur 4 minDe Amerikaans-Canadese publicist en stadsactivist Jane Jacobs zette zich in de jaren zestig in voor levendige,…
Buurttransformatie: problemen oplossen met andere problemen
28 apr om 07:30 uur 17 minKom jij nog weleens een Warmtetransitievisie tegen? De rapporten zijn inmiddels weggestopt in bureauladen,…
Dorps bouwen: draagvermogen en daadvermogen
22 apr om 07:30 uur 7 minIn zijn column voor Stedebouw & Architectuur schrijft Harrie van Helmond over hoogwaardige,…
Reactie toevoegen