Leren van Buitenveldert: leg nooit al je eieren in een mandje!

woensdag 13 juli 2022
Als we praten over herstructureren en verdichten, dan denken de meeste vakgenoten waarschijnlijk aan de naoorlogse woonwijken waar de afgelopen dertig jaar ongelofelijk gesloopt, verdicht en vooral ook verbeterd is. Zelf woon ik in Buitenveldert Amsterdam, ook zo’n naoorlogse woonwijk, maar dan een waar verdichting heeft plaatsgevonden zonder herstructurering.

Verdichting bestaat in Buitenveldert uit een integrale benadering van wonen, werken en voorzieningen. Woontorens in aanbouw langs de Buitenveldertselaan van de Amerikaanse starchitect Jeanne Gang voegen een nieuwe categorie van wonen toe. De Gelderlandplein Mall heeft recentelijk verdichting en verbeteringsslagen ondergaan en trekt drommen bezoekers. Meest in het oog springend is nu dat ook alle kantoorgebouwtjes worden opgeknapt en van extra vloeren en nieuwe kwaliteiten voorzien. 

Vaak is gezegd dat de herstructureringswoede, het radicaal op de schop nemen van een wijk, aan Buitenveldert voorbij is gegaan doordat er relatief weinig corporatiebezit is, betrekkelijk veel eigen woningbezit en een fijne variatie aan woningtypen met relatief weinig galerijflats, een voor deze periode zo kenmerkend gebouwtype. Zelf denk ik dat de uitgekiende stedenbouwkundige opzet van de wijk, 75 jaar geleden ontworpen door Jacoba Mulder van de Amsterdamse stedenbouwkundige dienst, een belangrijke rol speelt. De ruimtelijke kwaliteit van Buitenveldert is indrukwekkend: futuristische collectieve hoven, volwassen bomen met eekhoorns, de puntgave natuurinclusieve inrichting van straten en openbare ruimte en een geweldige relatie van langzaam verkeer met het ommeland. De wijk is prachtig ruim en groen, maar dan zonder het gevoel van ontheemding en een gebrekkige sociale veiligheid die zo vaak aan de naoorlogse wijken kleeft. 

Er is echter nog een belangrijke reden waarom ik denk dat Buitenveldert de tijd ongeschonden heeft doorstaan. Buitenveldert heeft als wijk altijd een gespreid maatschappelijk belang gediend van wonen, werken en voorzieningen, gericht op een gemêleerd publiek en niet enkelzijdig op overwegend sociale woningbouw met minimale voorzieningen in beheer bij corporaties. Bijna dertig procent van het vloerareaal heeft een niet-woonfunctie. Overal in de wijk zijn naast maatschappelijke en culturele voorzieningen ook kleine kantoorcomplexen heen geweven voor overwegend commerciële dienstverlening. Dit betreft soms vrijstaande kantoorbebouwing, maar ook veel grote appartementengebouwen hebben kleinschalige kantoor- en werkvloeren op laag 1, 2 en 3. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar het is eigenlijk een wonder gegeven de doctrine van de modernistische functiescheiding.

Zien we verdichten vooral als verbeteren, dan moet je zoals het oude spreekwoord zegt niet al je eieren in een mandje doen: richt je nooit op een enkele doelgroep en belangrijker, kijk bij verdichten vooral verder dan het toevoegen van uitsluitend woningen in een enkele categorie of van een enkele realiserende partij. Kijk goed naar de voorzieningen en voeg veel kleinschalige werkgelegenheid toe. 

Vergeet vooral nooit dat goede verdichting begint met een goed stedenbouwkundig plan. Dat gaat zo 75 jaar mee!


Cover S&A GD 2022Dit artikel verscheen eerder in Stedebouw & Architectuur, editie Renovatie & Herstructurering van 2022, die op 15 juli 2022 verscheen. Je kunt de editie nabestellen. Een exemplaar kost € 25,- exclusief verzendkosten. Mail naar administratie@acquirepublishing.nl met jouw NAW-gegevens en (indien noodzakelijk) een opdrachtnummer.

Gegarandeerd alle edities van Stedebouw & Architectuur per jaar ontvangen, inclusief de Innovatiecatalogus? Neem dan een abonnement.

Beetje laat deze reactie, maar veel dank. Volgens Cornelis van Eesteren was (en is) Buitenveldert het meest geslaagde deel van het AUP!

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Nieuwe locatie en datum voor ARCHITECT@WORK Amsterdam 2025

27 nov om 13:00 uur

ARCHITECT@WORK Amsterdam zal in 2025 plaatsvinden op een nieuwe, inspirerende locatie: De Kromhouthal, gelegen…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bodem, water én natuur sturend

18 nov om 07:30 uur

Als adviseur biodiversiteit en natuurinclusief ontwerp bij Sweco adviseert Gijs Meijer dagelijks over…

Lees verder »
descriptionArtikel

'Eerst lokale cultuur, identiteit en historie snappen'

15 nov om 07:30 uur

Als stedenbouwkundige Tom van Tuijn start met een gebiedsontwikkeling, laat hij een ecoloog de wijk ingaan om…

Lees verder »
descriptionArtikel

Van Vinex naar NOVEX

12 nov om 07:30 uur

Welke ervaringen met de Vinex-wijken kunnen helpen voor de ontwikkeling van de nieuwe NOVEX-gebieden? Het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Dordrecht: vergroenen voor leefbaarheid en tegen hittestress

5 nov om 07:30 uur

De gemeente Dordrecht gaat fors investeren in het vergroenen van het centrum. Naast hittestress speelt ook…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bomen basis van klimaatadaptieve en energievriendelijke stad

31 okt om 07:30 uur

Volgens Joris Voeten vormen bomen de basis voor een natuurinclusief, klimaatadaptief en energievriendelijk…

Lees verder »
descriptionArtikel

Transformatie: van fabrieksterrein tot cohousinggemeenschap

23 okt om 07:00 uur

De Belgische stad Gent pioniert op het gebied van collectief wonen. Ook kent de stad innovatieve…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe studie: bouwen impuls voor stedelijk groen

21 okt om 07:30 uur

Wat zijn de effecten van verstedelijking op ecosysteemdiensten, zoals groen, koeling en waterretentie, en de…

Lees verder »