Hoe verdichten we in de complexe gelaagdheid van het stationsgebied?

Nijveldt is vanuit Karres en Brands onder andere betrokken bij het ontwikkelperspectief voor de spoorzone Zwolle. Dat stationsgebied is zich langzaam maar zeker aan het ontpoppen tot een iconische, klimaatadaptieve en vooral prettige openbare ruimte, onder andere door het vernieuwde stationsplein, de fietsenstalling en de toekomstige passerelle over het spoor. De ingrepen komen voort uit het ontwikkelperspectief van Karres en Brands zodat ‘het geheel meer wordt dan de som der delen’, aldus Nijveldt.
“Een plein heeft een bepaalde verhouding, programma en maat nodig die prettig voelt”, zegt de ontwerper. “Daar hoort wonen bij. Verdichting van woningbouw staat wat mij betreft dan ook ten dienste aan het maken van interessante plekken.” Nijveldt ziet regelmatig dat er niet vanuit deze gedachte ontworpen wordt, maar dat bijvoorbeeld slechts één thema wordt uitgelicht. “Bijvoorbeeld ecologie, wat dan als een soort greenwashing wordt ingezet met de meest groene renders. Ondertussen zie je allerlei tussenruimtes die niet in verhouding staan. Dan denk ik: de verdichting slaat door, want het wordt niet ingezet om prettig gecompositioneerde ruimtes te maken.”
Kenmerken om trots op te zijn
Werken is, net als wonen, onderdeel van een dynamische openbare ruimte. Nijveldt noemt de werkfunctie zelfs ‘een ondergeschoven kindje’. Te vaak worden plekken te generiek ingericht met de focus op slechts werken of slechts wonen. “Al die verschillende functies om elkaar heen schuurt”, zegt Nijveldt. “Dat moet ook; het moet allemaal niet te netjes worden en al helemaal niet op elkaar gaan lijken.”
Nijveldt pleit voor het vinden van de emotionele snaar. Die snaar is per gebied anders, maar zorgt er altijd voor dat een plek vervult wordt van identiteit. “Dat is super moeilijk”, geeft Nijveldt toe. “Voor station Hoorn hebben wij bijvoorbeeld een masterplan gemaakt. Onderdeel daarvan was een plein aan de noordzijde met veel groen en bomen in volle grond. Daar grensde echter ook de Museumstoomtram aan, haast volledig verscholen. Al die toffe treinstellen zie je daardoor niet. In ons plan hebben we dat museum centraal gezet, inclusief een half opengewerkte nieuwe loods, zodat al die locs en treinstellen waar Hoorn trots op is in de volle etalage van de openbare ruimte staan.”
De waarde van een plek
Omgevingen ontwerpen, zeker ten tijde van verdichting, is een kwestie van maatwerk. Zelfs kleine beslissingen kunnen daarin van grote betekenis zijn. Zo staat Hoorn bekend om de vele fruitboomgaarden, dus heeft Karres en Brands het stationsplein vol appelbomen gezet. “Dat noemen ze nu ook wel het Appelboomplein”, aldus Nijveldt. “Die ingreep is gaan leven, want het zegt iets over de regio. Dat soort details laten de plek tot leven komen.”
Natuurlijk speelt er veel meer binnen een stationsomgeving. “Het functioneren van de plek is net zo belangrijk als dat de plek mooi is. De stationslogica moet dus top zijn, dat vegen we niet zomaar weg om gezellige dingen te maken”, zegt Nijveldt. “De overstap moet verbeterd worden, de bus moet goed liggen, de toegankelijkheid moet top zijn, et cetera. Maar voor al die zaken geldt dat nu de kans is om ze te integreren. Dat is en blijft de uitdaging.” Het voordeel om te beginnen vanuit de identiteit van de plek is volgens Nijveldt dat andere stakeholders vanzelf volgen. “Door bijvoorbeeld een plein prettig vorm te geven, ontstaat zoiets als prettig wachten. Dan volgen ketenvoorzieningen vanzelf, omdat de ondernemer de waarde van die plek inziet."
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
S&A Podcast: zachtheid en verlangen in gebiedsontwikkeling
23 jul om 07:30 uur 3 minIn de nieuwe S&A Podcast Luisterlandschap spreken we met Co Verdaas, Deltacommissaris en hoogleraar…
Projecten versnellen door opgaven apolitiek te maken
21 jul om 07:30 uur 12 minIn het huidige, onrustige tijdsgewricht komen veel planontwikkelingen tot stilstand. Politieke strubbelingen en…
Stedelijke vernieuwing circulair door tijdelijke placemaking
16 jul om 07:30 uur 6 minHet circulaire Stedelijke Vernieuwingsinitiatief van Leeuwarden is ook voor stedenbouwkundigen een kweekvijver…
Kunnen we Nederland transformeren tot klimaatbestendig park?
14 jul om 07:30 uur 10 minHoe realistisch is het dat we Nederland kunnen transformeren tot een klimaatbestendig park waarin wonen, werken…
Groots denken en grote plannen vergen stevig leiderschap
7 jul om 07:30 uur 12 minGebiedsontwikkeling vraagt naast het maken van stedenbouwkundige plannen om diverse vormen van samenwerking,…
Oud-minister Sybilla Dekker: ‘Begrijp hoe besturen werkt’
30 jun om 07:30 uur 13 minJarenlang stopte het Rijk de ruimtelijke ordening onder de zoden. Tot verdriet van Sybilla Dekker, voormalig…
Bewoners maken de buurt
25 jun om 07:30 uur 6 minDe Amsterdamse Rekenkamer waarschuwde dit voorjaar voor onleefbare en onveilige nieuwbouwwijken. In een column…
Nieuwe inspiratie voor toekomst en inrichting van Nederland
23 jun om 09:30 uur 14 minVanuit haar studie en werk ontwikkelde Mare de Wit niet alleen een scherpe focus op het thema water, maar ook…
Reactie toevoegen