Fraaie nieuwe stadswijk in Amersfoort resultaat van stedelijke vernieuwing met lange adem

dinsdag 28 februari 2023
Traverse. Foto: Fred Oosterhuis

KCAP heeft een traverse aangelegd. Doorgaand verkeer gaat naar beneden, lokaal verkeer blijft boven. Foto: Fred Oosterhuis

Vijftien jaar nadat KCAP het stedenbouwkundig plan voor het Hogekwartier ontwierp is dit nieuwe stadsdeel in Amersfoort opgeleverd. In de wijk zijn meerdere opgaves gecombineerd en is voortgebouwd op de al aanwezige sociale en stedenbouwkundige structuren.

In opdracht van woningbouwcorporatie De Alliantie en de Gemeente Amersfoort heeft KCAP een stedelijk woongebied gerealiseerd met diverse types betaalbare huur- en koopwoningen, omringd door openbare ruimtes met veel groen. Ook was het plan onderdeel van een grotere operatie om de bestaande voorraad sociale woningbouw in Amersfoort op duurzame wijze te renoveren of vernieuwen.

Andere opgaves waren: de wens om een stadsentree te maken, een nieuw lokaal centrum te creëren én de verkeersdoorstroming tussen de binnenstad en de A28 te verbeteren. 

Het Hogekwartier ligt op de grens tussen de naoorlogse stadsuitbreidingen Liendert en Schuilenburg. De herbestemming van het gebied geeft een belangrijke impuls aan de opwaardering van deze twee wijken.

De Buurtas

Het nieuwe stadsdeel ligt aan weerszijden van een drukke invalsroute tussen het stadscentrum en de snelweg, de Hogeweg. KCAP heeft hier een traverse toegevoegd, een hoger gelegen, kruisende weg waardoor een compact ongelijkvloers kruispunt is ontstaan. Doorgaand verkeer gaat naar beneden, lokaal verkeer blijft boven. Deze traverse wordt de Buurtas genoemd. De weg zelf krijgt een laanprofiel met vier rijen bomen tussen de rijbanen en fietspaden. "Zo is een boulevard ontstaan die niet enkel dient als verkeersader, maar een levendige ruimte en een herkenbare entree voor de stad vormt", zegt Jeroen Dirckx, partner bij KCAP.

De Buurtas voorziet in een klein centrum en wordt geflankeerd door schijfbebouwing met voorzieningen in de plint. Ook bevindt zich hier het nieuwe zwem- en sportcentrum Amerena, dat tegelijkertijd dient als kwartiermaker en blikvanger die de entree van Amersfoort markeert. Voor de ingang van Amerena is langs de Buurtas een plein gecreëerd. Het zwemcentrum kent een veelheid aan functies en vervult zo een belangrijke rol voor de stad en de wijde regio.

Foto: Fred Oosterhuis
Foto: Fred Oosterhuis

In het middengebied is een buurt ontstaan die qua schaal, structuur en bebouwing aansluit op de bestaande omgeving. Deze wijk kenmerkt zich door kleinschalige, stedelijke blokken met een diversiteit aan typologieën, met name eengezinswoningen met een tuin. Tussen de bouwblokken schakelen zich groene, publieke ruimtes aaneen: hofjes, speelpleinen en woonstraten met plek voor beplanting, bomen, voetgangers, verkeer en parkeren.

Doorlopende ecologische zone

Langs het Valleikanaal wordt het ensemble afgesloten door een viertal markante torens. Deze vormen een ruimtelijke verbijzondering die de overgang naar de binnenstad markeert. De torens staan op een plint van laagbouw die qua schaal aansluit bij de omliggende bebouwing, omringd door een groene zone met wandelpaden. Ook het kanaal is verduurzaamd: verbrede ecologische oevers met paddenpoelen in wadi’s herstellen en versterken de verbinding met het water. Via een ‘wetlandcorridor’ wordt het Valleikanaal verbonden met het Waterwingebied ten oosten van de stad, waardoor het onderdeel wordt van een doorlopende ecologische zone. De groene-blauwe structuur van het Hogekwartier zorgt daarbij ook voor vermindering van luchtvervuiling, geluidsoverlast en hittestress.

Foto: Fred Oosterhuis
Foto: Fred Oosterhuis

Bestaande huurders

Het Hogekwartier is bewust toegankelijk gehouden voor een brede doelgroep: van de circa 820 woningen zijn er 309 sociale huur, terwijl meer dan zestig procent van de koopwoningen onder de Nationale Hypotheek Garantie valt - en dus een maximale verkoopprijs van 405.000 euro heeft. “De toevoeging van sociale huurwoningen in Amersfoort is belangrijk, omdat hier een enorme vraag naar is”, aldus Joan van der Burgt, directeur van De Alliantie regio Amersfoort. Daarbij was het uitgangspunt dat bestaande huurders niet weg hoefden uit het gebied. Voor een zestal verouderde flatgebouwen van de corporatie dat gesloopt werd, zijn eerst vervangende woningen gerealiseerd binnen het Hogekwartier.

Wijkgevoel

Om te zorgen dat het nieuwe stadsdeel ook écht een woonwijk werd, is er zowel in sociale als stedenbouwkundige zin voortgebouwd op de al aanwezige structuren. Al vóór de vernieuwingsoperatie zochten De Alliantie en de Gemeente contact met de omliggende wijken, en ook bij het opstellen van het stedenbouwkundig plan speelde de samenwerking met bewoners, wijkpartners en belangengroepen een belangrijke rol. Zo was er een actieve participatiegroep, die van concept tot en met realisatie betrokken is geweest, en waren er workshops, sessies met jongeren en bewonersinterviews. Bewoners Sanne Schussler en Manon van Egmond-Wagenaar bevestigen dat het Hogekwartier een echt wijkgevoel heeft: “Als gezin met jonge kinderen vinden we de groene en kindvriendelijke omgeving van de buurt erg aantrekkelijk. Iedereen kan buiten spelen, we hebben een mooie gemeenschap met fijne buren en veel jonge gezinnen om ons heen.”

Foto: Fred Oosterhuis
Foto: Fred Oosterhuis

KCAP was verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig plan en het beeldkwaliteitsplan. Daarnaast was Jeroen Dirckx supervisor, waardoor hij de deelplannen continu kon monitoren en toetsen aan de oorspronkelijke ambities. Deze lange betrokkenheid was een belangrijke waarborg voor de kwaliteit. 

"Bij grootschalige stedelijke vernieuwing is lange adem van groot belang. Een lange adem om alle belangen te dienen en het eindresultaat voor ogen te houden. Als je nu het resultaat ziet dan voel je trots. Een nieuwe stadswijk waar de bewoners zich thuis voelen en genieten van zowel hun woning als de leefomgeving." Burgemeester Lucas Bolsius is zeer positief over het eindresultaat.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Lezing over de sociaal-fysieke aanpak in stadswijken

26 feb om 07:30 uur

In ons nieuwste magazine dat nu in productie is, wordt een rapport besproken dat gaat over…

Lees verder »
descriptionArtikel

Droge voeten in je woning dankzij groennorm

23 feb om 07:30 uur

Drie grote banken pleitten deze week voor de invoering van een klimaatlabel voor koopwoningen. Maar wat nu als…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe rekentool om CO₂-uitstoot terug te dringen

20 feb om 11:30 uur

Een groot deel van de CO₂-uitstoot in de bouw wordt toegeschreven aan het bouwen van nieuwe gebouwen. De…

Lees verder »
descriptionArtikel

Doe mee: hoe denk jij over een gezonde openbare ruimte?

16 feb om 07:30 uur

Kunnen vuistregels voor de gezonde leefomgeving jou verder helpen? Het RIVM en het ministerie van…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe groennorm steden vergt vele miljarden

13 feb om 07:30 uur

Geen enkele bestaande norm in Nederland stelt kwaliteitseisen aan groenvoorzieningen. Mocht er alsnog een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Seminar De Bewoner Centraal 2.0 zet grote stappen vooruit

9 feb om 10:25 uur

De grootste uitdaging om de bestaande woningvoorraad te verduurzamen is niet de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Vergroening én verdichting in Wageningen

31 jan om 07:30 uur

Het stedenbouwkundig- en beeldkwaliteitsplan Duivendaal, ontworpen door LEVS architecten en veenenbos en bosch…

Lees verder »
descriptionArtikel

Pleidooi voor betere bereikbaarheid voorzieningen

18 jan om 13:15 uur

Een coalitie van 29 maatschappelijke organisaties - 'Samen verkleinen we de afstand' - roept het nog te vormen…

Lees verder »