Waar gaan we bouwen?
Er woedt een hevige discussie over waar de groei van circa een miljoen woningen te accommoderen. Daarbij gaat het vooral over de tegenstelling tussen binnenstedelijk bouwen versus ‘bouwen in de wei’, terwijl er beter gekeken kan worden naar wat op de lange termijn nodig is. De Randstad, het economische hart van het land, ligt het laagst en krijgt dus het meest te maken met waterdruk en de daaruit volgende noodzaak te gaan vernatten. Door verder te kijken, verdwijnen keiharde economische belangen even naar de achtergrond en kunnen we verschillende toekomstscenario’s beter vergelijken. We schetsen er hier vier.
De kustboog (Waddeneilanden, Hollandse Zeereep, koppen van de Zeeuwse eilanden en Zeeuwse voordelta) is de eerste verdedigingslinie én verstedelijkingsbasis van onze delta. Achter de duinen zijn vanouds handelssteden gebouwd, die hier veilig konden bestaan. De versterking van de kustboog, die nodig zal zijn bij verdere zeespiegelstijging, biedt kansen dit historische patroon verder uit te bouwen.
Kantstad
De hoge droge gronden in het zuiden (oost Brabant en Limburg) en oosten van ons land (Drenthe, Overijssel en Gelderland) zullen in de toekomst steeds aantrekkelijker vestigingsplaatsen worden. De komende jaren zal er vooral op de hoge gronden verstedelijking optreden, waardoor op de overgang van laag en nat naar hoog en droog, een nieuwe Randstad op de ‘hoge kant’ ontstaat, ofwel de ‘Kantstad’.
Nieuwe steden worden bij voorkeur gebouwd in de omgeving van vanuit het Westen goedbereikbare plaatsen, zoals Apeldoorn en Tilburg. Nieuwe hogesnelheidstreinen verbinden de Kantstad met Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Duinstad, allen binnen 25 minuten te bereiken. De nieuwe steden op het hoge land worden energieneutraal, geven biodiversiteit de ruimte, zijn flexibel in opzet, zijn gezond met veel groen en beweegruimte en maken gebruik van nieuwe technologieën.
Het Blauwe Hart
Achter de kustboog kan in de toekomst een waterrijk landschap ontstaan, waar stadspolders en meedeinende steden en dorpen elkaar afwisselen. Waardevolle (historische) steden krijgen stevige ringdijken, waarbinnen ze worden geïntensiveerd. Daarbuiten ligt een gebied waar vrijheid heerst, maar ook gevaren. In dit getijdelandschap zullen steden en dorpen ontstaan, die zich aanpassen aan veranderende waterpeilen: licht, demontabel, drijvend en op palen. In deze ‘meedeindorpen en -steden’ worden nieuwe bouwtechnieken gebruikt en kunnen nieuwe leefwijzen ontstaan.
Zeewaarts
In de komende eeuw wordt de samenhang tussen zee, kust en achterland opnieuw gedefinieerd. Ook op zee liggen grote mogelijkheden om onze toekomstige leefkwaliteit te waarborgen en te vergroten. De manier waarop Nederland in de komende decennia omgaat met de Noordzee is een vraag van levensbelang.
Er is op land én op zee ruimte voor duurzame energiewinning, die nieuwe ruimte en dus centrale regie vraagt. Een nieuwe energie-infrastructuur op de Noordzee kan en moet worden gekoppeld met vis- en wierteelt en mariene natuurontwikkeling. Dit vraagt om een typisch Nederlandse, samenhangende en innovatieve aanpak van economie, ecologie en leefklimaat.
Als de stap over de kustlijn wordt ingezet, is ook buitengaats wonen en werken denkbaar, gekoppeld aan de nieuwe infrastructuren voor energiewinning en maatregelen voor waterveiligheid. Ook dat hoort thuis in een Land met een Plan.
Duinstad
Naast natuurontwikkeling ligt achter de kustboog een kans om ‘Duinstad’ te bouwen: een kralenketting van steden die achter de verhoogde en verbrede duingebieden liggen. Kustverdediging en versterking van het stedennetwerk gaan hier hand in hand.
Leven in een land met een plan
Ruim 150 doeners en denkers uit wetenschap, politiek, overheid en bedrijfsleven schreven in 2021 samen Meer Wel. Dit boek is een initiatief van De Publieke Zaak en is de laatste in een trilogie, volgend op ‘Meer Waarde’ (2017) en ‘Meer Wij’ (2019). Deze boeken hadden respectievelijk ‘de rol van de grote onderneming in de maatschappij van de toekomst’ en ‘het belang van samenwerken’ tot onderwerp.
De verschillende teams van Meer Wel gaven per onderwerp een samenvatting van de grote uitdagingen voor de toekomst. Aan bod komen onder meer gezondheidszorg, milieu, onderwijs, werkgelegenheid, mobiliteit en voeding. Aansluitend worden in totaal zo’n 150 praktische ideeën aangedragen. Wij lichten in een serie artikelen de ideeën toe van het team ‘Huisvesting en Ruimtelijke ordening’. Hun hoofdstuk is getiteld ‘Leven in een land met een plan’ en heeft als kernvraag “Hoe zorgen we ervoor dat iedereen in een duurzame omgeving kan wonen, later en nu?”
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Zonder aandacht voor logistiek verliezen centra vitaliteit
26 jan om 09:30 uurDe druk op de openbare ruimte in Nederland neemt toe. Steeds meer domeinen claimen een aandeel. Steeds meer…
Nieuw ontwerpparadigma voor de stad met ecosysteemdiensten
23 jan om 11:30 uurHet klimaat verandert in een hoog tempo en de effecten op de menselijke activiteiten en gezondheid zijn vooral…
Collectiviteit, gezondheid en natuur centraal in Kerkebosch
17 jan om 17:00 uurDe recent ontwikkelde woonwijk Elix, gelegen in Zeist Kerkebosch, bestaat uit veertien duurzame en circulaire…
Jeroen de Willigen pleit voor een nieuwe bouwcultuur
16 jan om 14:30 uurBij De Zwarte Hond is Jeroen de Willigen partner-stedenbouwkundige en creatief directeur. Deze herfst werd hij…
Uitvoering van rijksbeleid fysieke leefomgeving loopt achter
15 jan om 12:30 uurDe Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (Rli) roept het kabinet op om de balans tussen…
Trends in de woningmarkt 2024: benut het momentum
8 jan om 10:00 uurOp het gebied van volkshuisvesting is er in 2024 een kans om echt stappen te zetten vanaf beleidsafspraken en…
The Family biedt veel variatie en keuze midden in de stad
12 dec 2023Vandaag en morgen (12 en 13 december) krijgen bewoners in Delft de sleutel van hun woning in The Family. Dit…
WeerWoord 2030 biedt antwoorden voor klimaatverandering
30 nov 2023De wereld gaat vanaf vanavond in Dubai opnieuw op zoek naar antwoorden die moeten leiden tot een daling van het…
Reactie toevoegen