Vuurtoreneiland: eeuwenoud fort wordt restaurant

Vuurtoreneiland werd aangelegd in 1701. In 1893 maakte de originele stenen vuurtoren, genaamd de ‘Lantaarn van Ydoorn’, plaats voor een vuurtoren van gietijzer en staal. De metalen toren staat er nog steeds en is inmiddels een monument.

Samen met Fort Pampus en Fort Diemerdam vormde Vuurtoreneiland vanaf 1883 de beroemde Stelling van Amsterdam. Een stelling ter verdediging van aanvallen vanuit de Zuiderzee. De Zuiderzee is niet meer en Vuurtoreneiland verloor haar functie. Wat overbleef is een uniek stukje historie. Naast een fort zijn er verschillende bunkers aanwezig en is het eiland een beschermd natuurgebied. Flora en fauna is rijkelijk aanwezig. Vuurtoreneiland is een populaire bestemming voor vogelaars.
 

Cultureel erfgoed behouden als restaurant 

Eigenaar Staatsbosbeheer heeft als taak de natuurwaarden van het eiland te bewaken. In 2012 ging de organisatie aan de slag met de vraag: Hoe houden we deze waarden in stand, maar geven we tevens ruimte aan het publiek om te genieten van dit bijzondere stukje cultureel erfgoed? Diverse plannen dienden zich aan en de keuze viel op het plan van horecaondernemer Brian Boswijk en Sander Overeinder. Zij realiseerden een kleinschalig ‘zomerrestaurant’ in een transparante ‘kas’ op houten vlonders. Genieten van lekker eten in een intieme sfeer en in direct contact met de omliggende natuur.

De komende jaren wordt gewerkt aan verdere ontwikkeling van het eiland. Onderdeel hiervan is een nieuwe bestemming voor het fort: een winterrestaurant.
 

Betonnen constructies conserveren 

Het fort is voorzien van een betonnen dak dat leunt op een zware stalen constructie. Door weer en wind was het beton behoorlijk aangetast en niet meer waterdicht. Na een grondige inspectie door Ivacon werd een plan van aanpak opgesteld om het dak waterdicht te maken met de systemen van Triflex. Rob Braaksma, directeur van Ivacon, was eerder betrokken bij renovatiewerkzaamheden van monumenten op het nabij gelegen Pampus.

Over dat project vertelt Braaksma: ‘Op Pampus ging het om bunkers waarbij bezoekers ook over het dak moesten kunnen lopen,’ vertelt Braaksma. ‘Het oppervlak diende slijtvast te zijn en voldoende grip te bieden. We hebben de bunkers daar eerst voorzien van een volledig gewapende systeem. Een scheuroverbruggend en zeer duurzaam afdichtingsysteem. Vanwege de beloopbaarheid hebben we de afdichting behandeld met Triflex Finish. Door het toevoegen van kwartszand ontstaat extra grip. Wel zo veilig voor de bezoekers.’

In 2015 startten Ivacon en BunkerQ, bureau voor erfgoedontwikkeling en restauratie, op Vuurtoreneiland met voorbereidende en herstelwerkzaamheden van het dak van het fort. Geen klein oppervlak, in totaal ging het om 1.000 m². Nadat het beton was hersteld, kon het dak waterdicht gemaakt worden. Ook de bunkers op het eiland kregen een naadloze waterdichting. Er werd gewerkt met Triflex ProTect. Een 2-componenten afdichtingshars op basis van Polymethylmethacrylaat. Een gewapend systeem, scheuroverbruggend en extreem weersbestendig. Geen overbodige luxe in een omgeving waar de elementen volledig hun gang kunnen gaan.
 

Eerste rang op Vuurtoreneiland 

De renovatie en afdichting was dan ook een hele onderneming. Alhoewel in 1996 een brug naar het vaste land werd aangelegd (Vuurtoreneiland werd daarmee een schiereiland), konden de mensen van Ivacon deze niet gebruiken. ‘De brug biedt toegang tot een beschermd vogelgebied en is behoorlijk smal,’ vertelt Braaksma. ‘Aan- en afvoer van materiaal en apparatuur voor de renovatie ging dan ook over het water. Met bootjes via de jachthaven van Durgerdam.

Het vraagt om een heel andere manier van werken. Bijzonder en soms ook best een uitdaging’, aldus Braaksma. 'Over het water, door weer en wind. Het kan er namelijk erg hard waaien. Gelukkig hadden we hulp van een lokale vervoerder die ervaring had met transport over het water en het gebied goed kende. Het is een schitterende omgeving om te werken, heel speciaal en de moeite meer dan waard’, besluit Braaksma. ‘De zon die opkomt, wisseling van weersomstandigheden; Prachtig! Op Vuurtoreneiland zit je eerste rang.’