Lang Leven in Plan Berlage

dinsdag 2 april 2019
timer 4 min
Sinds april 2018 is het door H.P. Berlage ontworpen stedenbouwkundig Plan Zuid in Amsterdam officieel een Rijks beschermd stadsgezicht. Dit honderd jaar oude uitbreidingsplan voorzag in grote aantallen kwalitatief goede woningen. Jammer is dat de meeste alleen toegankelijk zijn via steile trappen, maar daar is wat aan te doen.

Auteur Frederike Kuipers 


De woningblokken met diverse woningtypen zijn door verschillende architecten ontworpen.
De plattegronden waren over het algemeen redelijk standaard voor die tijd. Er was vooral veel aandacht voor de compositie van de gevels, waarmee de wanden werden gevormd van de zorgvuldig ontworpen straten en pleinen.


Hierbij
werd volop ‘gespeeld’ met voordeurpartijen en buitentrappen als architectonisch en structurerend element, waarbij verschillende principes voor de ontsluiting van de woningen werden toegepast. Nog steeds is Plan Zuid een geliefde woonwijk, waar al meerdere generaties zijn opgegroeid. Maar na honderd jaar blijken veel woningen, juist vanwege hun ontsluitingvia tamelijk steile trappen, niet levensloopgeschikt. 

Toegankelijkheid 

In de tijd dat deze huizen werden bedacht, was de gemiddelde levensverwachting voor mannen nog geen 60 jaar en voor vrouwen 67. Inmiddels ligt dat heel anders: we worden nu niet alleen anderhalf keer zo oud, maar ouderen blijven ook steeds langer zelfstandig thuis wonen. Veel van hen wonen op de eerste, tweede of derde verdieping.En meestal zonder lift, terwijl goede fysieke toegankelijkheid essentieel is om verbinding te houden met de sociale omgeving. Wanneer het jezelf, of je bezoek, steeds meer moeite kost om de trap op en af te komen, dreigt vereenzaming en sociaal isolement, met achteruitgang van de gezondheid en hoge zorgkosten als gevolg. 

Uitdagende proeftuin 

De gemeente probeert hier iets aan te doen door met gunstige regelingen en hulp van wooncoaches het plaatsen van trapliften of verhuizen te stimuleren. Maar gezien de gespannen Amsterdamse woningmarkt en de gehechtheid aan de eigen woning en buurt, is verhuizen voor veel ouderen lastig. Ook het plaatsen van een traplift is niet altijd mogelijk of wenselijk, zeker niet in deze monumentale buurt.

Plan Zuid is daarom een uitdagende proeftuin om te verkennen welke andere mogelijkheden er zijn om de toegankelijkheid van de bestaande woningvoorraad te verbeteren. Om mensen de mogelijkheid te geven om veilig, onafhankelijk en comfortabel in hun eigen huis en vertrouwde omgeving te kunnen blijven wonen, los van leeftijd, inkomen of beperking. 

Lang Leven in Plan Berlage 

Het project ‘Lang Leven in Plan Berlage’ is door >studiotransit opgezet namens de stichting Age Friendly Wonen Amsterdam en werd ondersteund vanuit Amsterdammers Maak je Stad!Met dit project werd de focus vooral gelegd op het verbeteren van de fysieke toegankelijkheid. Doel was om door het verbeelden en verbinden van ideeën en oplossingen, vaak van bewoners zelf, de bewustwording over nut en noodzaak van betere toegankelijkheid van bestaande woningenbij diverse betrokken partijen te vergroten en te komen tot een aantal pilots. 

Staalkaart en keuzeschema 

Plan Berlage diende als uitgangspunt om uit te zoeken tegen welke problemen mensen aanlopen bij het naar binnen en naar buiten gaan van hun woning en welke mogelijkheden er zijn om daar wat aan te doen. Van verschillende bewoners zijn verhalen verzameld over welke afwegingen zij maken vanuit hun eigen woonsituatie.

De resultaten van het onderzoek zijn gebundeld in een klein inspiratieboekje, als toelichting bij een keuzestroomschema. Dit schema kan tijdens workshops worden gebruikt als een soort spelbord, waarbij bewoners interactief en vanuit hun eigen situatie met elkaar in gesprek kunnen gaan. Het leidt soms tot een mens-erger-je-niet-situatie, maar ook tot inzicht in nieuwe of nog onbekende mogelijkheden. De staalkaart aan oplossingen en ideeën is uitgewerkt op drie schaalniveaus: het bouwblok, het trappenhuis en de trap.  

Hoe verder? 

De volgende stap is om de oplossing die het beste lijkt te passen ook daadwerkelijk uit te voeren. Vaak is dit maatwerk, zijn daar meerdere partijen bij nodig en vergt het een lange adem. Desondanks is het belangrijk dat er meer aandacht komt voor het verbeteren van de toegankelijkheid van bestaande woningen; iets dat integraal moet worden meegenomen bij de verduurzamingsopgave. De oplossingen helpen overigens niet alleen ouderen, iedereen heeft baat bij een verbeterde toegankelijkheid. 


Dit is een gedeelte van een artikel dat is geschreven voor Stedebouw en Architectuur, thema Bouw en Zorg. Dit magazine verschijnt binnenkort.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Lang Leven in Plan Berlage

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Speciaal magazine over de toekomst van mobiliteit

28 mrt om 07:30 uur

Als we kijken naar de toekomst van mobiliteit, zijn er mensen die denken aan drones voor personenvervoer,…

Lees verder »
descriptionArtikel

Werksessies natuurinclusief bouwen voor gezonde bewoners

26 mrt om 15:30 uur

Ben je een gebiedsontwikkelaar of projectontwikkelaar en ben je geïnteresseerd in hoe groenvoorzieningen in…

Lees verder »

Webinar 'Binnen 30 dagen een gedragen ontwerp maken'

19 mrt om 15:09 uur

Hoe kun je sneller en efficiënter werken aan gebiedsontwikkelingen? Hoe krijg je een volledig overzicht van de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kroniek van een aangekondigde nood

13 mrt om 16:00 uur

Het magazine Stedebouw & Architectuur is vernieuwd! Met onder meer de nieuwe rubrieken Bouwiconen, Rapport…

Lees verder »
descriptionArtikel

Vernieuwde Stedebouw & Architectuur: Gezondheid & Welzijn

6 mrt om 13:25 uur

Het fors vernieuwde nieuwe magazine van Stedebouw & Architectuur is net uit! In deze digitale editie zijn…

Lees verder »
descriptionArtikel

Pleidooi voor typologisch experiment

5 mrt om 07:30 uur

In 2006 ging LEVS architecten op zoek naar een nieuw onderkomen. Het bureau vond een mooie locatie op het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Symposium over de kansen voor waterrijk bouwen

29 feb om 07:30 uur

Tijdens het symposium Building the Future, op maandag 18 maart in Zwolle, wordt ingegaan op stedenbouwkundige…

Lees verder »
descriptionArtikel

Metamorfose van de lelijkste straat van Arnhem

28 feb om 07:30 uur

Het Centrum Architectuur, Stedenbouw en Landschap van Arnhem (CASA) beloonde de Ingenieur J.P. van…

Lees verder »