Dit is Tiny TIM, een zelfvoorzienend huisje

Een energiedak van 15 m² met hybride zonnepanelen (PVT) en 2 windmolens zorgt voor de energieproductie. Bijzonder is de groene, water-zuiverende wand voor gerecycled drinkbaar water. “Het is de eerste zuiverende gevelwand ter wereld,” zegt Jurgen van der Ploeg, van FARO Architecten, de ontwerper van Tiny TIM.

Met architectuur- en landschapsfotograaf Hans Peter Föllmi (IC4U) bedacht Van der Ploeg een woonconcept dat is uitgemond in Tiny TIM. “Klein, zelfvoorzienend en mobiel – dat waren de uitgangspunten. De ambitie was om een verplaatsbare studentenwoning te maken die je op tijdelijke locaties neer zou kunnen zetten. De Ceuvel in Buiksloterham was een van onze referenties.” Het experiment was klein en behapbaar en is in eigen beheer door FARO uitgevoerd, zegt FARO-collega Hugo de Clercq. “Het was fijn om te kunnen experimenteren. Na de crisis was de sfeer behoudend, zo van: doe maar gewoon, mijd risico’s en gebruik bij voorkeur geen onbewezen techniek. Met Tiny TIM hadden we vrij baan om over de grenzen heen te gaan.” Fris denken noemt Van der Ploeg dat.

Hoeveel weegt het?

Met het oog op de verplaatsbaarheid was het gewicht belangrijk. Hoeveel weegt het? Van der Ploeg: “Een vraag die je je in het ontwerp van een woning eigenlijk nooit stelt maar die nu uiterst relevant was. We moesten slim omgaan met het gewicht. Je moet dus bewuster met grondstoffen omgaan. Terecht merkt Thomas Rau op dat grondstoffen een groter vraagstuk zijn dan energie.” FARO koos hout en heeft dat zo puur mogelijk toegepast. De gevel van Tiny TIM is gemaakt van gebrand hout met kozijnen van accoya, snelgroeiende grenenhout, behandeld met een hoge concentratie azijn (duurzaamheidsklasse 1). “Hout past in de cradle to cradle filosofie en reduceert het gewicht. Tiny TIM weegt slechts een honderdste van een gewoon huis.”

Credit: Hans Peter Föllmi © IC4U

Shou Sugi Ban

Het branden van de houten gevel – volgens een traditionele Japanse techniek, Shou Sugi Ban – is een specialiteit van Zwart Hout, het bedrijf van Pieter Weijnen, oud-FARO directeur, die deze techniek voor het eerst gebruikte in de gevel van zijn woning op IJburg. Hout wordt aan één zijde gebrand en zo ontstaat een brandvertragende koollaag die een goede bescherming biedt tegen ongedierte en schimmels. Schilderen is niet nodig.

Tiny TIM is gebouwd met een licht en ademend bouwpakket van SIP-panelen (structural insulated panels). Deze panelen zijn gekozen vanwege het lichte gewicht, de sterkte en de dampopen eigenschappen. Het ademend bouwen trekt FARO door naar het dakvlak. Onder de PVT panelen ligt een waterdichte, dampopen folie.

Energiegebruik

Tiny TIM gebruikt twee verschillende windmolens: de lage Savoniuswindmolen voor hoge windsnelheden en de hoge wiekenmolen voor de wat lagere windsnelheden. Windenergie is nodig vanwege het geringe dakoppervlak. FARO zocht de grens op om het hoogst mogelijke rendement te bereiken. Daartoe is Triple Solar geïnstalleerd, een concept dat het mogelijk maakt om op drie manieren energie uit hetzelfde oppervlak te halen: via direct zonlicht, via daglicht en via lucht. Overtollige elektriciteit wordt opgeslagen in de PowerOak, een lithium-ion accu van 6,8 kWh, en thermische energie in een buffervat met 500 liter water dat is aangesloten op een kleine warmtepomp. Water uit het buffervat voorziet de woning van warm tapwater en verwarmt de ruimte middels een warmtekleed.

De groene wand

Energieneutraal is niet zo spannend, zegt Van der Ploeg. “Een veel grotere opgave was het autarkisch maken van de woning en dat – in combinatie met de verplaatsbaarheid van de woning – een breinbreker is geweest. Hoe maak je Tiny TIM onafhankelijk van de centrale drinkwatervoorziening en het rioleringsstelsel?” Het antwoord is: de groene wand, een wereldprimeur, ontwikkeld door Our Green Spine/Green Art Solutions. “Het is de eerste zuiverende gevelwand® ter wereld.” Ruim zes vierkante meter van de groene wand van Tiny TIM is voldoende om van douche- en afwaswater en urine weer schoon, drinkbaar water te maken.

De groene gevelwand. Credit: Hans Peter Föllmi © IC4U

De wand bestaat uit een systeem van plantenbakken en watertanks (2000 liter) met bijpassende plantensoorten. Van belang is dat de watertanks gevuld blijven. Regenwater vult het watervolume aan dat door verdamping verdwijnt. Van der Ploeg is een fan van groene wanden en daken: ”Naast de primaire functie – het schoonmaken van water – draagt de groene wand bij aan het reduceren van hittestress in onze steden, het eet broeikasgassen (CO2) op en het werkt mee aan waterbuffering.” En hij is niet de enige. In Fab City Campus kreeg hij bezoek van de brandweer van Amsterdam. Oh jee, regels overtreden, dacht de architect? Niks daarvan. “De brandweer was onder de indruk van de groene wand en zag mogelijkheden voor de eigen accommodatie. Op Texel zijn we nu in een pril stadium met de ontwikkeling van een nieuw hotel waar ook weer de groene wand hoge ogen gooit.”

Meer informatie: www.tinyhousetim.nl

Dit artikel verscheen eerder in de special Gevels en Daken van Stedebouw & Architectuur. Deze special is te downloaden in onze bibliotheek .

Liever een fysiek exemplaar? Bestel het nummer dan los na door contact op te nemen met onze klantenservice via: klantenservice@acquirepublishing.nl

Credit: Hans Peter Föllmi © IC4U