Vogelobservatorium brengt mens en natuur dichter bij elkaar

donderdag 25 juli 2019
timer 4 min
RO&AD Architecten en RAU Architecten ontwierpen een vogelobservatorium in Scheelhoek, een natuurgebied dicht bij de Haringvlietdam bij Stellendam.

Het observatorium, in de vorm van een ei van de Grote Stern, maakt deel uit van een serie uitkijkplekken die gerealiseerd worden in het kader van Droomfondsproject1, opgezet door natuurorganisaties om het publiek kennis te laten nemen van de effecten van het Kierbesluit Haringvliet, en om de natuur in het Haringvliet te verrijken. 


Beeld: Katja Effting

 
Ad Kil van RO&AD Architecten is enthousiast over het natuurkunstwerk bij Stellendam. “Het observatorium is een plek waarin de mens en de natuur dichter bij elkaar komen. Natuurinclusief ontworpen en super duurzaam, een project met een hele grote footprint. In de bouw- en ontwerpkolom is het gemeengoed om in te zetten op het minimaliseren van footprints maar wij proberen die juist te maximaliseren door projecten te ontwerpen die natuurlijk ingebed zijn en die de natuur niet schaden maar juist verrijken. Hoe groter de groene voetafdruk des te beter!”




Landschap en observatorium een geheel

Tij, de naam van het vogelobservatorium in Scheelhoek, ligt in een natuurgebied bestaande uit een dijk met binnendijks grote rietlanden en buitendijks een aantal eilanden die foerageer- en broedgebied zijn voor onder andere de Grote Stern. Het observatorium is gemodelleerd naar het ei van die vogel en ligt in een landschappelijk ontworpen nest van riet, palen en zand. Natuur en observatorium vormen een geheel. Dat was voor de opdrachtgever ook een belangrijk argument in de gunning. Het door RO&AD Architecten en RAU Architecten ingediende plan ging niet alleen over het observatorium, maar bevatte ook een landschapsplan, van HNS Landschapsarchitecten, voor het hele gebied en de route naar het observatorium. 

Diverse biotopen

Op weg naar het observatorium zijn diverse biotopen voor vogels aangelegd met nestruimtes, onder andere in steile wanden met nesten voor de oeverzwaluw. Kil vertelt dat dit broedseizoen nog geen oeverzwaluwen hebben genesteld. “We waren net niet op tijd klaar met het inrichten van de nesten. Er moet wat natte aarde in en daar ontbrak de tijd voor, zo vlak voor de oplevering. Volgend jaar kunnen ze heerlijk nestelen in Tij.” 
Om de vogels zo min mogelijk te storen, is vlak voor het observatorium een tunnel gemaakt van gerecyclde meerpalen en steenschotten, bedekt met zand, als broedplaats voor steltlopers. Via die tunnel kom je uiteindelijk in het houten ei van de Grote Stern.




Parametrisch ontwerp

Het houten ei is een parametrisch ontworpen Zollinger constructie van grote overspanningen gemaakt van een meter lange houten latten. De ongeveer 400 onderdelen van de houtconstructie zijn in Finland computergestuurd geproduceerd (file to factory) en op locatie gemonteerd. Er zijn verschillende houtsoorten gebruikt. Het onderste deel, dat onder water kan komt te staan bij hoog water, is gemaakt van Accoya, het bovenste deel van grenen. De constructie is bedekt met lokaal geoogst riet. De rietbedekking eindigt net boven de hoogst mogelijke hoogwaterlijn. In het ei biedt een verhoogde hybride hout-betonvloer een fantastisch uitzicht op de flora en fauna van Scheelhoek en wijdere omgeving.

Circulair

Het volledig remontabele en modulaire vogelobservatorium voldoet, ook qua materialisering, aan de huidige eisen als het gaat om duurzaamheid en circulariteit. Het gebouw is zonder waardeverlies uit elkaar te halen en elders weer op te bouwen. Dit alles om de effecten op het milieu en het ecosysteem te minimaliseren. 


Noot

1. Het Droomfondsproject is een project van ARK, WWF, Staatsbosbeheer, Sportvisserij Nederland, Postcodeloterij Nederland.


Dit artikel is verschenen in Stedebouw en Architectuur 03/2019, thema Gevels en Daken. Lees meer van Stedebouw en Architectuur in onze bibliotheek

Reactie toevoegen

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Vogelobservatorium brengt mens en natuur dichter bij elkaar

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Gevels van kersenpitten of rioolwater

17 jun om 07:30 uurtimer2 min

In onze digitale magazines ontdek je bijzondere aspecten van de bouw in de rubriek Bouwstenen. Zoals het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Na SAWA nog verder de hoogte in met hout

27 mei om 07:30 uurtimer5 min

Deze maand ontvangen de eerste bewoners van SAWA in Rotterdam hun huissleutels. Daarmee is een belangrijke…

Lees verder »
descriptionArtikel

De finesses van prefab houtbouw

19 mei om 11:00 uurtimer8 min

Op de levendige vakbeurs Houtbouw gaf Bob Elzen (Treetek) vorige week een diepgaand inkijkje in de ontwikkeling…

Lees verder »
descriptionArtikel

Meer mogelijkheden dankzij nieuwe biobased productbladen

15 mei om 07:30 uurtimer10 min

Niet alleen bouwbedrijven zetten steeds meer in op het gebruik van biobased grondstoffen, ook de GWW-sector…

Lees verder »
descriptionArtikel

Sessie vakbeurs HOUTBOUW: ontwerpproces voor prefab houtbouw

7 mei om 07:30 uurtimer6 min

Van dinsdag 13 tot en met donderdag 15 mei vindt in de Brabanthallen in Den Bosch de derde editie van de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Collectief wonen: antwoord op dubbele vergrijzing & zorgdruk

15 apr om 07:30 uurtimer5 min

In Nederland neemt de druk op wonen en zorg toe, mede door de dubbele vergrijzing. Tegelijkertijd willen steeds…

Lees verder »
descriptionArtikel

Twee keer op de fiets langs ecodorpen en -gemeenschappen

4 apr om 07:30 uur

De Nederlandse tak van het Global Ecovillage Network biedt ondersteuning aan individuen en gemeenschappen die…

Lees verder »
descriptionArtikel

Duurzaam bouwen: kansen om gebouw eigen uitstraling te geven

25 feb om 07:30 uur

We vervolgen de rubriek Future Architects op deze website met Marije Sanders van Archifit. Haar pleidooi: maak…

Lees verder »