De Natuurrijke School: betere prestaties en gezondheid

Het is de organisatie IVN Natuureducatie die, in een column van Vincent van der Veen (impactregisseur Kind & Natuur), wijst op de lacunes in het Nederlandse basisonderwijs. En dat doet Van der Veen op een indringende manier: “IVN Natuureducatie roept staatssecretaris Paul op om een einde te maken aan de intensieve kindhouderij waarin kinderen op het schoolplein minder buitenruimte hebben dan een vrije uitloopkip en 99% van de onderwijstijd binnen doorbrengen.”
Het pleidooi van Van der Veen heeft alles te maken met onderzoeken waaruit blijkt dat lesstof veel beter blijft ‘hangen’ als dat gebeurt in combinatie met bewegen. De frisse buitenlucht nodigt daartoe helemaal uit en daar is de concentratie ook nog een stuk beter, zodat je bedompte schoollokalen kunt verlaten en tegelijkertijd aan je gezondheid werkt.

Normen

Dat het slecht gesteld is met de speelruimte die kinderen op basisscholen hebben, bleek dit jaar onder meer uit onderzoek van Pointer. Het tv-programma meldt onder meer: “Sinds 1997 is er een verordening van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, waarin staat dat een school een schoolplein nodig heeft van 3 vierkante meter per kind. Als een school meer dan 200 kinderen heeft, dan is 600 vierkante meter voldoende. Verschillende experts uiten al jaren kritiek op die norm en het maximum. Sinds 2021 is er een nieuwe norm die voorschrijft hoe groot schoolpleinen voor basisscholen moeten zijn. Per leerling moet op elk schoolplein minimaal 5 vierkante meter aan buitenspeelruimte zijn. Daarvan moet minimaal 2 vierkante meter onverhard zijn, tenzij het in een stedelijke omgeving is. Gemeenten nemen die norm vooralsnog alleen niet mee in hun beleid. Dat blijkt uit een steekproef van Pointer. De onderzochte gemeenten houden een andere norm aan, namelijk 3 vierkante meter per leerling, met een minimum van 300 vierkante meter buitenruimte in totaal.”

Monopolie klaslokaal

Ook bij de oplevering van nieuwe scholen is het nog lang niet pluis, aldus Van der Veen: “De scholenbouw past zich nog altijd niet aan. Daar heerst het monopolie van het klaslokaal op het leren. Continu worden schoolpleinen opgeleverd die veel weg hebben van te krappe stenen woestijnen. Door de versnipperde subsidies voor groene schoolpleinen ontstaat er bovendien een groene kansenongelijkheid in Nederland. Of je als kind kunt spelen, leren en bewegen op een fijne groene plek of op een klein, krap betegeld pleintje hangt nu heel erg af van waar je woont en waar je op school zit.”

Natuurrijke School

IVN Natuureducatie heeft een blauwdruk over hoe het wel kan gedoopt tot de Natuurrijke School. En stelt dat het contact met de natuur tijdens buitenlessen en natuuronderwijs kinderen creatiever, gezonder en socialer maakt. Het buiten leren draagt bij aan een verhoogde concentratie, betere leerprestaties én het stimuleert een milieubewuste houding. In deze onderzoeksrapporten en artikelen (bron: IVN Natuureducatie) lees je er meer over. Om zelf aan de slag te kunnen gaan, verzamelde de organisatie tips voor een groen schoolplein, evenals lespakketten voor een natuurles en een buitenlesdag.

Wie nog meer te weten wil komen over een gezonde school, binnen én buiten, kan terecht bij het jaarlijkse Duurzame en Gezonde Scholen Congres, dat dit jaar wordt gehouden op woensdag 13 november in Apeldoorn (Omnisport). Meld je hier meteen aan.

Bronnen: IVN Natuureducatie en Pointer.
Foto: Shutterstock