Kunstmuseum Mu.ZEE ondergaat metamorfose

maandag 17 mei 2021
Het Oostendse Mu.ZEE heeft de coronaperiode aangegrepen om het museum grondig te vernieuwen. Naast het strippen van het iconische gebouw, een voormalig warenhuis uit 1948, wordt door een multidisciplinair team gewerkt aan een compleet nieuwe presentatie.

De plannen voor de nieuwe indeling en inrichting zijn ontwikkeld door Rotor, een groep van jonge architecten die bekendstaat om het hergebruiken van (bouw)materialen. De kern van hun aanpak zit in het realiseren van een open, transparante structuur, waardoor de oorspronkelijke ruimtelijkheid zoveel mogelijk wordt hersteld. Het museum is vanwege de werkzaamheden sinds 18 januari 2021 gesloten voor het publiek en heropent de deuren op 1 juni 2021.

Van modernistisch bouwwerk naar ‘white cube’

Mu.ZEE gevelHet indrukwekkende modernistische gebouw werd in 1947 in opdracht van de coöperatieve SEO (Spaarzaamheid Economie Oostende) door de Belgische architect Gaston Eysselinck (1907-1953) ontworpen en deed jarenlang dienst als warenhuis. Een rank skelet uit gewapend beton draagt de drie verdiepingen ‘verkoopruimte’. Deze baadden in het overdadige daglicht dat door enorme glaspuien naar binnen sijpelde. De indrukwekkende ruimtelijkheid van de dubbelhoge onderste bouwlagen met de pakketboot-achtige zijdelingse balkons heeft in de loop der tijd echter geleden onder het toevoegen van extra muren en tussenwanden.

Al bij de bouw werden, allicht wegens geldgebrek, de door Eysselinck voorziene glaspuien ter afsluiting van de balkons grotendeels vervangen door metselwerk. Tijdens zijn functie als kunstmuseum werden de monumentale betonnen trappen en andere delen van het oorspronkelijke, open skelet gaandeweg bekleed met wanden in wit geschilderd MDF. Ook de grote raampuien aan de achterkant van het hoofdblok werden bij de ingebruikname als museum dichtgemetseld. Andere ramen, voorheen cruciaal voor het subtiele lichtspel, werden lichtdicht gemaakt. Het gebouw, waarin oorspronkelijk de ruimte en het daglicht een hoofdrol speelden, evolueerde gaandeweg tot een lichtschuwe, gefragmenteerde ‘white cube’.

Warenhuis voor kunst

De oorspronkelijke functie van het gebouw, een warenhuis waarin de bezoeker vrij kan circuleren, vormt nu een belangrijk vertrekpunt bij de nieuwe artistieke keuzes en de manier waarop de collectie zal worden getoond. Om het idee van een open, transparante structuur te realiseren, is het gebouw gestript en teruggebracht naar zijn ruige, industriële basis. Zo werden de dichtgemetselde 'pakketboot-balkons' op de eerste en tweede verdieping weer opengewerkt, alsook een trap die zo helemaal vrij komt te staan in de ruimte.

De rechthoekige kamertjes die als ‘little white cubes’ zijn ontstaan door het dichtbouwen van de ruimtes, zijn van hun plafonds ontdaan, verticaal in L-vormige segmenten gezaagd en vervolgens verplaatst. Het tot stand brengen van zichtlijnen en natuurlijke circulatie- en rustmomenten voor de bezoeker waren daarin de leidraad. Waar mogelijk zijn alle ramen die Eysselinck had voorzien weer opengemaakt. Verborgen, donkere ruimtes zijn toegankelijk gemaakt om plaats te bieden aan video en lichtgevoelig werk. Een groot deel van de later toegevoegde wanden is geheel verwijderd, waardoor de oorspronkelijke ruimtelijkheid deels hersteld kon worden. Met de vrijgekomen MDF-platen werd zitmeubilair ontworpen en ter plaatse geproduceerd.

Interieur Mu.ZEE

"In ons 15-jarig bestaan heeft Rotor een veelzijdige praktijk ontwikkeld, die zich toespitst op het opbouwen van expertise rond circulair bouwen, in het bijzonder het hergebruiken van bouwmaterialen", aldus Lionel Devlieger, architect en één van de oprichters van Rotor. "Voor Mu.ZEE hebben we getracht om via een radicale lezing van het bestaande gebouw een passend antwoord te vinden op een complex ontwerpvraagstuk. Niet door nieuwe elementen en nieuwe materialen aan te voeren, maar door substractie en herschikking. Daarbij werd - mede gezien de tijdsdruk - een nieuwe werkvorm aangewend: terwijl er op kantoor en met de conservatoren in een maquette verschillende scenario’s werden uitgetest, werden er op locatie muren verplaatst. Dit resulteerde in een dynamische bouwplaats waarbij het team van Mu.ZEE nauw betrokken was. Het ‘bouwen’ begon niet pas nadat alles gestript was, maar al vanaf dat de eerste plaat werd losgemaakt."

Enige museum voor Belgische kunst

Mu.ZEE is hét kunstmuseum aan zee voor Belgische kunst. Het is de enige plek in de wereld die focust op moderne en hedendaagse kunst uit België, van 1880 tot vandaag. De collectie bevat meer dan 8.000 werken en reist langs de verschillende tijdsperiodes en stijlen, met België als rode draad. Ze bevat werken met grote internationale allure, van Oostendse vertrouwelingen als James Ensor, Léon Spilliaert en Constant Permeke, tot gangmakers als Frits Van den Berghe, Roger Raveel, Raoul De Keyser, en minder bekende, maar evenzeer interessante kunstenaars als Marthe Wéry, Jacques Verduyn en Walter Swennen.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Met vuistregels voor houtbouw besparen op de kosten

26 mrt om 12:00 uur

Om bouwen met hout echt te kunnen opschalen, heeft INBO een gids uitgebracht met tal van basisprincipes voor…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe rekentool om CO₂-uitstoot terug te dringen

20 feb om 11:30 uur

Een groot deel van de CO₂-uitstoot in de bouw wordt toegeschreven aan het bouwen van nieuwe gebouwen. De…

Lees verder »
descriptionArtikel

Gemeente Kampen gaat voor hoogste circulaire doel

8 feb om 07:30 uur

Met de ambitie om het meest circulaire schoolgebouw van Nederland te realiseren, nam de Gemeente Kampen een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bouwen binnen CO2-budget: zo doe je dat

6 feb om 07:30 uur

De huidige manier van ontwerpen en bouwen zorgt voor een grote CO2-uitstoot en een forse bijdrage aan de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Innovaties in dakbedekking gebaat bij circulair ontwerp

30 jan om 07:30 uur

Door de groeiende aandacht voor de herkomst, levensduur en hergebruik van producten, verandert ook de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Zo realiseer je ‘meest circulaire kindcentrum van Nederland’

29 jan om 07:30 uur

Dankzij de hoge duurzaamheidsambitie van de gemeente wordt in Kampen het ‘meest circulaire kindcentrum van…

Lees verder »
descriptionArtikel

Collectiviteit, gezondheid en natuur centraal in Kerkebosch

17 jan om 17:00 uur

De recent ontwikkelde woonwijk Elix, gelegen in Zeist Kerkebosch, bestaat uit veertien duurzame en circulaire…

Lees verder »
descriptionArtikel

Innovatiecatalogus: Nieuwe bouwcultuur & bouwen zonder CO2

10 jan om 11:00 uur

In de jaarlijkse Innovatiecatalogus 2024 van Stedebouw & Architectuur kijken we traditioneel naar de…

Lees verder »