Houtbouw: vliegwiel voor duurzaam bosbeheer

maandag 18 juli 2022

In FSC-bossen mag de biodiversiteit niet afnemen. Foto door Interholco

Koop gecertificeerd tropisch hout, want zo behoud je tropische bossen. Het klinkt gek, maar zo zijn er wel meer houtbouwmythes die langzaam maar zeker worden ontkracht. Tijdens de partnerbijeenkomst van FSC op 9 juni 2022 werd de impact van gecertificeerd bosbeheer onder de loep genomen. Joeri Zwerts van Utrecht University doet namelijk promotieonderzoek naar de consequenties van FSC-houtoogst in het Congo Basin . De resultaten van zijn onderzoek worden binnenkort bekendgemaakt. De bijeenkomst sloot af met diverse verdiepingssessies, waaronder een presentatie van Lister Buildings, een ambitieus concept dat geïndustrialiseerde, houten, meerlaagse woongebouwen op de markt brengt.

Een effectief en verantwoord bosbeheer is een must om hout als duurzaam bouwmateriaal voorradig te houden. Om dit statement te onderbouwen, heeft Joeri Zwerts van de Utrecht University vijf jaar lang promotieonderzoek gedaan naar de biodiversiteit van FSC-gecertificeerde tropische bossen in vergelijking met niet-gecertificeerde bossen. Biodiversiteit is namelijk een belangrijk criterium binnen verantwoord bosbeheer. Op basis van de aanwezigheid van verschillende diersoorten en de hoeveelheid van die dieren valt te zeggen of een bos gezond is, want naast andere voordelen zorgen dieren voor de verspreiding van boomzaden zodat het bos op natuurlijk wijze kan blijven groeien. 

Vraagkant cruciaal

Dergelijke onderzoeken zijn cruciaal voor de houtbouwindustrie, zegt Pablo van der Lugt, kwartiermaker Biobased bouwen bij AMS Institute en auteur van onder andere De Houtbouw Revolutie en het nieuw gelanceerde boekje Houtbouwmythes Ontkracht. “Dat klinkt misschien raar: je behoudt bos door hout te kopen”, zegt Van der Lugt. “Toch is het zo en het gaat zelfs verder: omdat in een gecertificeerd, goed beheerd bos op areaalniveau minimaal bijgroeit wat je oogst, borg je dat vervolgens alles wat je met dat hout doet pure CO2-winst is. Door traditionele CO2-intensieve materialen te vervangen, voorkom je CO2-uitstoot en zorg je daarnaast juist voor opslag in het bos. Er zijn nog veel mythes te ontkrachten, dus het is belangrijk om duurzaam bosbeheer op de agenda te houden.”  


QR code HoutbouwmythesHoutbouwmythes ontkracht
De publicatie Houtbouwmythes ontkracht van Pablo van der Lugt is eind 2021 gepubliceerd en is intussen ook digitaal beschikbaar. Het boekje ontkracht vier hardnekkige fabels over houtbouw door hier gedegen cijfers tegenover te zetten, inclusief voorbeelden. 
Scan de QR-code om het boekje te lezen.


In Europa groeit volgens de onderzoeker meer dan voldoende bos om ‘op grote schaal met hout te bouwen’. De belangrijkste accelerator voor houtbouw zit volgens Pablo van der Lugt in de vraagkant. De Green Deal Houtbouw van Metropoolregio Amsterdam, die ernaar streeft om 20 procent van de nieuwe woningen in hout te bouwen per 2025, is hier een sterk voorbeeld van. Van der Lugt: “Omdat deze deal met zoveel gemeentes wordt gemaakt, ontstaat er vertrouwen bij beleggers, investeerders, ontwikkelaars en andere opdrachtgevers en zie je opeens aankondigingen van stedenbouwkundige bouwplannen in hout.” Ook op het vlak van architectuur worden er stappen gezet, onder andere aan de educatieve kant, en voor aannemers en gemeentes adviseert Van der Lugt vooral om gewoon te starten en zo ervaring op te doen. “Doe het gewoon, want dan krijg je vanzelf de kennis en zie je dat er onwijs mooie projecten in hout te produceren zijn en dat dankzij de lichte en vaak prefab bouwmethode heel snel en schoon te bouwen is.”

Meters maken met hout en data

Desondanks heeft houtbouw nog een lange weg te gaan. Zo wordt een van de grootste voordelen van houtbouw, namelijk de CO2-opslag, nog niet meegenomen in de Milieu Prestatie Gebouwen (MPG). Zonde, vindt Van der Lugt, want juist door tenders op een ambitieuze manier op te stellen met onder andere eisen voor CO2-opslag kunnen partijen worden gestimuleerd om in hout te bouwen en daarbij bij te dragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. 

Om dergelijke ambities uit te lokken en daar ook zelf aan bij te dragen, is Van der Lugt betrokken geraakt bij vastgoedbedrijf Lister Buildings. Met een groot aantal partners wil het bedrijf met een zelf ontwikkeld bouwsysteem meerlaagse woongebouwen realiseren die voornamelijk uit hout bestaan. Demontabiliteit en flexibiliteit in de plattegrond en de gevel zijn bovendien belangrijke pijlers, zodat de woningen ook toekomstbestendig zijn. Dat realiseert Lister Buildings door te werken met industrieel vervaardigde, circulaire houten modules waarbij de inbouw gescheiden is van de draagconstructie.

Koffiefabriek
Lister Buildings ontwikkelt onder andere de Koffiefabriek in Amsterdam, een zelfvoorzienend en energieneutraal woongebouw dat voornamelijk met hout en hergebruikt materiaal wordt gebouwd. Beeld door Lister Buildings

“Dit industriële houtbouwsysteem is nog in ontwikkeling en daarvoor zijn nog verscheidene vraagstukken op te lossen”, zegt Van der Lugt. Juist door die vraagstukken op praktische wijze te benaderen kan het team meters maken. “We realiseren deze houten woongebouwen door vanuit één digitaal platform te ontwikkelen. Hierin wordt ontworpen, geëngineerd, geproduceerd en beheerd zodat alle partijen in de bouw met elkaar kunnen communiceren. Dat is de kern van het systeem: door de overgang tussen fases helder te laten verlopen, is er zo min mogelijk informatieverlies, kunnen we kwaliteit borgen en blijft de betrokkenheid groot.” Alle data die voortkomen uit de projecten worden bovendien beheerd middels zogeheten digital twins zodat kan worden gemeten of de Lister-gebouwen daadwerkelijk aan de verwachtingen voldoen en hierop kan worden gestuurd in volgende projecten. 

Lister Buildings wil binnen een paar jaar 1.500 woningen kant-en-klaar in de fabriek in Weert bouwen die op de bouwplaats in zeer korte tijd worden gemonteerd. Met al zes projecten in de pijplijn, waarvan de eerste (Draaischijf in Milsbeek) eind 2022 al start met de bouw, lijkt de houtbouwer een vliegende start te maken. Meer weten? Neem dan vooral een kijkje op listerbuildings.com


Cover S&A GD 2022Dit artikel verscheen eerder in Stedebouw & Architectuur, editie Renovatie & Herstructurering van 2022, die op 15 juli 2022 verscheen. Je kunt de editie nabestellen. Een exemplaar kost € 25,- exclusief verzendkosten. Mail naar administratie@acquirepublishing.nl met jouw NAW-gegevens en (indien noodzakelijk) een opdrachtnummer.

Gegarandeerd alle edities van Stedebouw & Architectuur per jaar ontvangen, inclusief de Innovatiecatalogus? Neem dan een abonnement.

Reactie toevoegen

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Groei bewustwording, maar onvoldoende duurzame bouwprojecten

18 aug om 07:30 uurtimer4 min

Steeds meer internationale bouwpartijen zeggen zich bewust te zijn van het belang…

Lees verder »
descriptionArtikel

Circulaire wetenschap tijdens Lowlands 2025

13 aug om 07:30 uurtimer2 min

Of je nu geïnteresseerd bent in circulaire materialen, biotechnologie of mentale weerbaarheid: op Lowlands kom…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ruim baan voor warme asfaltrecyclingtrein

17 jul om 07:30 uurtimer10 min

Het ligt misschien niet voor de hand om via Argentinië en Tsjechië af te reizen naar de Gooimeerdijk-Oost in…

Lees verder »
descriptionArtikel

Koplopers tijdens Circulaire Openbare Ruimte Congres

10 jul om 07:30 uurtimer5 min

Tijdens het vierde Circulaire Openbare Ruimte Congres in Nijmegen verzamelden zich meer dan 120 professionals…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bouw moet zich voorbereiden op nieuwe Europese emissie-eis

23 jun om 13:45 uurtimer6 min

Demissionair minister Mona Keijzer gaat de aangekondigde aanscherping van de milieu-prestatie-eis (MPG) voor…

Lees verder »
descriptionArtikel

De MPG in relatie tot groot en groots wonen

18 jun om 07:30 uurtimer10 min

De MPG zou moeten aanzetten tot het bouwen met zo min mogelijk absolute impact. Toch komen kleinere woningen…

Lees verder »
descriptionArtikel

Gevels van kersenpitten of rioolwater

17 jun om 07:30 uurtimer2 min

In onze digitale magazines ontdek je bijzondere aspecten van de bouw in de rubriek Bouwstenen. Zoals het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Programma bekend voor Circulaire Openbare Ruimte Congres op 19 juni

13 jun om 07:30 uur

Op 19 juni organiseert Straatbeeld voor de vierde keer het Circulaire Openbare Ruimte Congres. In Nijmegen is…

Lees verder »