Houtbouw: vliegwiel voor duurzaam bosbeheer

maandag 18 juli 2022

In FSC-bossen mag de biodiversiteit niet afnemen. Foto door Interholco

Koop gecertificeerd tropisch hout, want zo behoud je tropische bossen. Het klinkt gek, maar zo zijn er wel meer houtbouwmythes die langzaam maar zeker worden ontkracht. Tijdens de partnerbijeenkomst van FSC op 9 juni 2022 werd de impact van gecertificeerd bosbeheer onder de loep genomen. Joeri Zwerts van Utrecht University doet namelijk promotieonderzoek naar de consequenties van FSC-houtoogst in het Congo Basin . De resultaten van zijn onderzoek worden binnenkort bekendgemaakt. De bijeenkomst sloot af met diverse verdiepingssessies, waaronder een presentatie van Lister Buildings, een ambitieus concept dat geïndustrialiseerde, houten, meerlaagse woongebouwen op de markt brengt.

Een effectief en verantwoord bosbeheer is een must om hout als duurzaam bouwmateriaal voorradig te houden. Om dit statement te onderbouwen, heeft Joeri Zwerts van de Utrecht University vijf jaar lang promotieonderzoek gedaan naar de biodiversiteit van FSC-gecertificeerde tropische bossen in vergelijking met niet-gecertificeerde bossen. Biodiversiteit is namelijk een belangrijk criterium binnen verantwoord bosbeheer. Op basis van de aanwezigheid van verschillende diersoorten en de hoeveelheid van die dieren valt te zeggen of een bos gezond is, want naast andere voordelen zorgen dieren voor de verspreiding van boomzaden zodat het bos op natuurlijk wijze kan blijven groeien. 

Vraagkant cruciaal

Dergelijke onderzoeken zijn cruciaal voor de houtbouwindustrie, zegt Pablo van der Lugt, kwartiermaker Biobased bouwen bij AMS Institute en auteur van onder andere De Houtbouw Revolutie en het nieuw gelanceerde boekje Houtbouwmythes Ontkracht. “Dat klinkt misschien raar: je behoudt bos door hout te kopen”, zegt Van der Lugt. “Toch is het zo en het gaat zelfs verder: omdat in een gecertificeerd, goed beheerd bos op areaalniveau minimaal bijgroeit wat je oogst, borg je dat vervolgens alles wat je met dat hout doet pure CO2-winst is. Door traditionele CO2-intensieve materialen te vervangen, voorkom je CO2-uitstoot en zorg je daarnaast juist voor opslag in het bos. Er zijn nog veel mythes te ontkrachten, dus het is belangrijk om duurzaam bosbeheer op de agenda te houden.”  


QR code HoutbouwmythesHoutbouwmythes ontkracht
De publicatie Houtbouwmythes ontkracht van Pablo van der Lugt is eind 2021 gepubliceerd en is intussen ook digitaal beschikbaar. Het boekje ontkracht vier hardnekkige fabels over houtbouw door hier gedegen cijfers tegenover te zetten, inclusief voorbeelden. 
Scan de QR-code om het boekje te lezen.


In Europa groeit volgens de onderzoeker meer dan voldoende bos om ‘op grote schaal met hout te bouwen’. De belangrijkste accelerator voor houtbouw zit volgens Pablo van der Lugt in de vraagkant. De Green Deal Houtbouw van Metropoolregio Amsterdam, die ernaar streeft om 20 procent van de nieuwe woningen in hout te bouwen per 2025, is hier een sterk voorbeeld van. Van der Lugt: “Omdat deze deal met zoveel gemeentes wordt gemaakt, ontstaat er vertrouwen bij beleggers, investeerders, ontwikkelaars en andere opdrachtgevers en zie je opeens aankondigingen van stedenbouwkundige bouwplannen in hout.” Ook op het vlak van architectuur worden er stappen gezet, onder andere aan de educatieve kant, en voor aannemers en gemeentes adviseert Van der Lugt vooral om gewoon te starten en zo ervaring op te doen. “Doe het gewoon, want dan krijg je vanzelf de kennis en zie je dat er onwijs mooie projecten in hout te produceren zijn en dat dankzij de lichte en vaak prefab bouwmethode heel snel en schoon te bouwen is.”

Meters maken met hout en data

Desondanks heeft houtbouw nog een lange weg te gaan. Zo wordt een van de grootste voordelen van houtbouw, namelijk de CO2-opslag, nog niet meegenomen in de Milieu Prestatie Gebouwen (MPG). Zonde, vindt Van der Lugt, want juist door tenders op een ambitieuze manier op te stellen met onder andere eisen voor CO2-opslag kunnen partijen worden gestimuleerd om in hout te bouwen en daarbij bij te dragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. 

Om dergelijke ambities uit te lokken en daar ook zelf aan bij te dragen, is Van der Lugt betrokken geraakt bij vastgoedbedrijf Lister Buildings. Met een groot aantal partners wil het bedrijf met een zelf ontwikkeld bouwsysteem meerlaagse woongebouwen realiseren die voornamelijk uit hout bestaan. Demontabiliteit en flexibiliteit in de plattegrond en de gevel zijn bovendien belangrijke pijlers, zodat de woningen ook toekomstbestendig zijn. Dat realiseert Lister Buildings door te werken met industrieel vervaardigde, circulaire houten modules waarbij de inbouw gescheiden is van de draagconstructie.

Koffiefabriek
Lister Buildings ontwikkelt onder andere de Koffiefabriek in Amsterdam, een zelfvoorzienend en energieneutraal woongebouw dat voornamelijk met hout en hergebruikt materiaal wordt gebouwd. Beeld door Lister Buildings

“Dit industriële houtbouwsysteem is nog in ontwikkeling en daarvoor zijn nog verscheidene vraagstukken op te lossen”, zegt Van der Lugt. Juist door die vraagstukken op praktische wijze te benaderen kan het team meters maken. “We realiseren deze houten woongebouwen door vanuit één digitaal platform te ontwikkelen. Hierin wordt ontworpen, geëngineerd, geproduceerd en beheerd zodat alle partijen in de bouw met elkaar kunnen communiceren. Dat is de kern van het systeem: door de overgang tussen fases helder te laten verlopen, is er zo min mogelijk informatieverlies, kunnen we kwaliteit borgen en blijft de betrokkenheid groot.” Alle data die voortkomen uit de projecten worden bovendien beheerd middels zogeheten digital twins zodat kan worden gemeten of de Lister-gebouwen daadwerkelijk aan de verwachtingen voldoen en hierop kan worden gestuurd in volgende projecten. 

Lister Buildings wil binnen een paar jaar 1.500 woningen kant-en-klaar in de fabriek in Weert bouwen die op de bouwplaats in zeer korte tijd worden gemonteerd. Met al zes projecten in de pijplijn, waarvan de eerste (Draaischijf in Milsbeek) eind 2022 al start met de bouw, lijkt de houtbouwer een vliegende start te maken. Meer weten? Neem dan vooral een kijkje op listerbuildings.com


Cover S&A GD 2022Dit artikel verscheen eerder in Stedebouw & Architectuur, editie Renovatie & Herstructurering van 2022, die op 15 juli 2022 verscheen. Je kunt de editie nabestellen. Een exemplaar kost € 25,- exclusief verzendkosten. Mail naar administratie@acquirepublishing.nl met jouw NAW-gegevens en (indien noodzakelijk) een opdrachtnummer.

Gegarandeerd alle edities van Stedebouw & Architectuur per jaar ontvangen, inclusief de Innovatiecatalogus? Neem dan een abonnement.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Bouwen binnen CO2-budget: zo doe je dat

6 feb om 07:30 uur

De huidige manier van ontwerpen en bouwen zorgt voor een grote CO2-uitstoot en een forse bijdrage aan de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Superslimme energie interface motiveert gebruiker

5 feb om 07:30 uur

Equi is Latijns voor ‘gelijk’. Wie deze productnaam googlet, komt terecht bij een bouwstofzuiger. Als je verder…

Lees verder »
descriptionArtikel

Top-10 innovaties die het gaan maken in 2024

1 feb om 11:30 uur

Als transitiemaker bij Squarewise en innovatiecoach bij TKI Urban Energy is Niels Rood dagelijks met innovaties…

Lees verder »
descriptionArtikel

Zo realiseer je ‘meest circulaire kindcentrum van Nederland’

29 jan om 07:30 uur

Dankzij de hoge duurzaamheidsambitie van de gemeente wordt in Kampen het ‘meest circulaire kindcentrum van…

Lees verder »
descriptionArtikel

Wat wordt de ultieme batterij in de gebouwde omgeving?

25 jan om 13:00 uur

De toekomst van onze fysieke leefomgeving zal op tal van manieren worden bepaald door de mogelijkheden die…

Lees verder »
descriptionArtikel

Innovatiecatalogus: Nieuwe bouwcultuur & bouwen zonder CO2

10 jan om 11:00 uur

In de jaarlijkse Innovatiecatalogus 2024 van Stedebouw & Architectuur kijken we traditioneel naar de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Plattegrond dorp bepaalt dimensies zakelijk complex in China

19 dec 2023

In het financiële en zakendistrict Jiaozi Park in Chengdu wordt momenteel de laatste vrije kavel bebouwd met…

Lees verder »
person_outlineBlog

Minister voor Beleving dient mens, emoties en ervaringen

18 dec 2023

In de bouw- en mobiliteitswereld wordt onder meer vol verwachting uitgekeken naar de…

Lees verder »