De toekomst van de architectuurpraxis: techhubs en aandacht voor soft skills
Auteur: Peter Bekkering
Fred Schoorl is sinds eind 2010 directeur van de Bond Nederlandse Architecten (BNA). Op de vraag welke significante veranderingen hij ziet in de architectuurpraxis noemt hij als eerste de nieuwe opgave wat betreft circulair bouwen. “We hebben daar als BNA begin 2018 ook een manifest over gepubliceerd, omdat iedereen op zoek is naar wat circulair bouwen is. Vaak gaat circulair bouwen over materialen en ontwerpprincipes, maar natuurlijk is er ook de optie van niet bouwen, de hoogste vorm van circulair.”
Een tweede significante verandering is volgens Schoorl de technologische ontwikkeling. “Die gaat een enorme impact hebben. Vier jaar geleden hebben we als BNA een scenarioverkenning gedaan over de impact van technologie op de branche en op expertberoepen. Zelf baseer ik me daarbij vaak op het boek The Future of the Professions van Richard Susskind. Daarin wordt aangegeven hoe het negentiende-eeuwse concept van expertberoepen langzaam zal gaan verdwijnen, omdat iedereen door de technologische ontwikkelingen tegenwoordig alles kan weten.
Vertaald naar de wereld van architecten betekent dat, dat de computer het ontwerpwerk deels overneemt: hij verwerkt de input en komt vervolgens met talloze ontwerpmogelijkheden.” Die technologische ontwikkeling heeft echter niet alleen invloed op hoe en met welke middelen op architectenbureaus wordt gewerkt – bijvoorbeeld via BIM – maar ook op de klantvraag: “De markt zal andere zaken gaan vragen vanwege de technologische mogelijkheden. Zaken die daarbij een rol gaan spelen zijn big data, AI en parametrie. Ik ga daar later verder op in. Je ziet nu ook architectenbureaus ontstaan die zich heel erg op die tech richten.”
Een derde significante verandering tenslotte is wat Schoorl de ‘hybridisering’ van het vakgebied noemt: “Ik heb het dan binnen het vakgebied over de vervagende grenzen tussen architectuur en stedenbouw en landschap. Maar hetzelfde zie je ook binnen de bouwketen. De klassieke keten met afzonderlijke rollen maakt plaats voor ketenintegratie. En soms wordt ook een schakel in de keten overgeslagen of vindt zelfs keteneliminatie plaats. En ontstaat een situatie waarin ontwerp, bouw en productie in één hand terechtkomen. Met als gevolg dat er ook andere verdienmodellen ontstaan.”
Enorme impact
De drie veranderingen hebben volgens Schoorl op verschillende niveaus enorme impact op de architectuurpraxis: op het beroep, op hoe je werkt, op hoe je samenwerkt en op de markt. Schoorl ziet ook nieuwe soorten architectenbureaus ontstaan: “Zoals de tech-architect die op basis van producten gaat werken. En de architect die puur op basis van data gaat werken.
Een derde voorbeeld is de architect die werkt vanuit de beleving en daar bijvoorbeeld VR bij gebruikt. Zoals Personal Architecture, een bureau dat VR gebruikt om acquisitie te doen maar ook om klanten te begeleiden. De gebruiker wordt bij hen door VR een actor in het ontwerpproces. Daarnaast heb je het parametrisch ontwerpen, waarbij op basis van data en relaties tussen delen van een bouwwerk een ontwerp wordt gegeneerd en waarbij iedere verandering in het ontwerp meteen wordt doorgerekend in het hele ontwerp.
Dat parametrisch ontwerpen maakt nieuwe ontwerpen mogelijk, ontwerpen die voorheen soms onmogelijk leken, maar nu op basis van doorrekening plotseling wel mogelijk blijken te zijn.” Een mooie en belangrijke bijvangst van de technologische ontwikkeling in de architectuurpraxis is volgens Schoorl daarnaast dat de foutmarge drastisch afneemt. “Want dat blijft een groot probleem in de bouw.” Schoorl haalt in dat verband de robot in de vorm van een hond aan, die tijdens de bouw een gebouw ingaat en daar alle metingen verricht. “Die robot controleert middels een permanente technologische scan of alles gedaan wordt zoals het gedaan zou moeten worden. Met als resultaat nul fouten.”
Dit is slechts een fragment van het interview met Fred Schoorl, dat eerder verscheen in de Innovatiecatalogus 2021. De hele editie lezen? Dat kan door hem na te bestellen of te downloaden.

Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Blue Zone Festival Score: ranglijst ideale leefomgeving
9 mei om 07:30 uur 10 minWelke buurt, wijk of regio in Nederland vormt de ideale leefomgeving om gezond ouder te worden? De nieuwe Blue…
Architect van de stedelijke rafelrandjes
8 mei om 07:30 uur 15 minPal naast een kale bouwplaats langs een van de allerlaatste rafelrandjes binnen de Amsterdamse ring werkt…
De menselijke maat als uitgangspunt in de stad van morgen
6 mei om 07:30 uur 4 minDe Amerikaans-Canadese publicist en stadsactivist Jane Jacobs zette zich in de jaren zestig in voor levendige,…
Buurttransformatie: problemen oplossen met andere problemen
28 apr om 07:30 uur 17 minKom jij nog weleens een Warmtetransitievisie tegen? De rapporten zijn inmiddels weggestopt in bureauladen,…
Dorps bouwen: draagvermogen en daadvermogen
22 apr om 07:30 uur 7 minIn zijn column voor Stedebouw & Architectuur schrijft Harrie van Helmond over hoogwaardige,…
Excursie: radicale herinrichting stadscentrum Tilburg
11 apr om 08:30 uur 3 minDe binnenstad van Tilburg heeft in korte tijd een metamorfose ondergaan. Ontdek nu de gemaakte keuzes rond de…
Essays over leefomgevingen van morgen met ‘Ode aan de stoep’
9 apr om 07:30 uurHoe zorgen we ervoor dat de fysieke leefomgeving goed is ingericht voor het versterken van gemeenschappen om zo…
Blue Zone Festival: hét event voor de gezonde leefomgeving
7 apr om 07:30 uurHet tweede Blue Zone Festival richt zich op iedereen die betrokken is bij het creëren van gezonde…
Reactie toevoegen