‘Ontwerpen voor de zintuigen en mentaal welzijn’

“We bouwen ten eerste waar mogelijk biobased”, begint Van Dijk. “In de keuze van je materialen kun je al bijdragen aan een gezonde omgeving. Ten tweede is ontwerpen voor de zintuigen en mentaal welzijn leidend in ons werk.”
Het architectenbureau oostwest werkt onder andere voor de ggz-sector en dan is het extra belangrijk om hier aandacht aan te besteden. “We ontwikkelen bijvoorbeeld nieuwe klinieken op klassieke ggz-terreinen in Ermelo en Amersfoort. Dit zijn prachtige parken die ruimte bieden aan intensieve en specialistische zorg. In de ggz wordt steeds meer ambulant behandeld en de klinieken zijn ook steeds meer bedoeld voor kortere intensieve behandeltrajecten. Mensen komen hier vaak op hun kwetsbaarst binnen en juist dan wil je aanspraak maken op hun zintuigen en welzijn; met rustige kleuren en in contact met de natuur, zodat ze zich welkom en veilig voelen.”

Mentaal haarscherp

Oostwest heeft uitdagende opdrachten. Zo werken ze aan een nieuw woongebouw in houten modules, waar mensen met een niet-aangeboren hersenletsel komen te wonen. Een prachtig initiatief dat veel creativiteit vereist, vindt Van Dijk. “Ieder mens is anders en bij mensen met NAH geldt dat nog meer. De ene bewoner kan alleen met zijn ogen knipperen, maar is mentaal haarscherp, en een andere bewoner is fysiek helemaal gezond, maar heeft juist cognitieve beperkingen. Dan is het best uitdagend om een ontwerp te maken dat voor iedereen past.”

Van Dijk vindt dat spannend, maar heeft genoeg ideeën om er een passend gebouw van te maken. Ze betrekt bewoners en het zorgpersoneel ook graag bij het ontwerpproces. Zo hebben zorgmedewerkers meegedacht over de badkamers. “Bewoners hebben eigen badkamers, maar we maken ook een mooie wellnessruimte met een spa. Die is voor iedereen toegankelijk als extra activiteit. Het is ook handig voor bewoners die meer ruimte nodig hebben in de badkamer.”

‘Mini-maatschappij’

In Heemstede wordt een ziekenhuis uit 1971 gerenoveerd en omgevormd tot een toekomstbestendig, duurzaam gebouw voor mensen met en zonder beperkingen. Dit doet oostwest in opdracht van zorgorganisatie Ons Tweede Thuis, die zorg biedt aan kinderen en volwassenen met een beperking. Naast bestaande en nieuwe eerstelijns zorgfuncties, komt er een dagcentrum voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel, een dagcentrum voor kinderen met een beperking, maar ook een creatieve werkplaats.

Tijdens het ontwerpproces is de brasserie al opengegaan. Dat bleek een gouden greep te zijn, omdat buurtbewoners grote behoefte bleken te hebben aan een ontmoetingsplek. Er ontstond verbinding. De eerste stenen voor het bouwen van een gemeenschap werden zo al gelegd. “Inmiddels is de brasserie het hart van de buurt. Het zit vol met ouderen en kleinkinderen. Maar ook andere bezoekers maken veel gebruik van de brasserie.”

Van Dijk vindt het geweldig om de betrokkenheid te zien van de professionals die er komen te werken. “Als straks al die verschillende mensen, met en zonder beperking, gebruikmaken van dit gebouw, ontstaat er vast nog meer kruisbestuiving. En kan iedereen op een gelijkwaardige manier meedoen in deze ‘mini-maatschappij’.”

Gezonde omgeving

Oostwest doet nog veel meer, maar telkens met de gezonde omgeving als rode draad. Zo werkt oostwest in het centrum van Capelle aan den IJssel samen met woonzorgcentrum De Vijverhof aan 98 woningen voor vitale ouderen, ouderen met een zorgvraag en jongeren in een zorgzame gemeenschap. Het is de bedoeling dat de bewoners hier naar elkaar omzien. Om ontmoetingen te faciliteren, is er een gemeenschappelijke tuin met allerlei zitplekjes. Er komt ook een jeu de boulesbaan.

Oostwest architecten heeft hiermee al ervaring opgedaan met een concept waarbij mensen naar elkaar omkijken bij Elderburen. Dit is een inclusief-wonenproject in Arnhem, dat in 2021 de ZorgSaamWonen Award won. Daar wonen senioren en jongeren met een LVB-zorgvraag door elkaar in één gebouw. Een community builder zorgt voor de verbindingen tussen bewoners en de buurt. Iedereen kan meedoen op zijn eigen manier. Van Dijk noemt het “een mooi voorbeeld van de buurt als sociaal ecosysteem. Van een gezond en veerkrachtig ecosysteem dat gedijt bij diversiteit.”

Waar Vaan Dijk nog naar uitkijkt, is de oplevering van Het Groene Verpleeghuis voor Omring. “Dit verpleeghuis wordt gebouwd op Texel en is duurzaam in de brede zin van het woord. Het gebouw biedt een gezonde woon- en werkomgeving voor bewoners en zorgmedewerkers, waarvoor de organisatie Omring de lat hoog legt. Dat zou ik iedereen gunnen en ik hoop dat dit voorbeeld anderen inspireert.”

Meer projecten waar oostwest architecten bij betrokken is:

• Capelle aan den IJssel
• Ggz Veldwijk Ermelo
• Het Groene Verpleeghuis Texel
• Zorginhout – betaalbaar zorgconcept in houten modules

Blijf nog beter op de hoogte van al ons nieuws en abonneer je op de wekelijkse nieuwsbrief van Stedebouw & Architectuur.

Bron: ZorgSaamWonen
Beeld: oostwest architecten