Betonkunst in de derde dimensie

woensdag 5 oktober 2016
timer 4 min
De explosie van een vuurwerkopslag in het jaar 2000 verwoestte een hele wijk in Enschede. In de daaropvolgende jaren ontstond op die plek de wijk Roombeek, een architectonisch hoogstandje. Een van de blikvangers is het Jan Cremer gebouw, oorspronkelijk voorzien als museum.

Voor de vormgeving van de gevels ontwikkelde het bedrijf Reckli een nieuwe techniek. Mede door gebruik te maken van de hoogwaardige Bayferrox®-pigmenten van Scholz Benelux is gezorgd voor een zeer aantrekkelijk eindresultaat.
 

Symbool voor Enschede

Het Jan Cremer gebouw is een architectonisch pareltje in Enschede. Samen met Rem Koolhaas toverden de architecten vanhet Nederlandse bureau SeARCH een oud warenhuis om tot een modern tentoonstellingsgebouw. In het museum (inmiddels is de bestemming gewijzigd) was werk te zien van de Nederlandse schrijver en schilder Jan Cremer en enkele andere kunstenaars. De stedenbouwkundigen wilden de uitstraling van de oude hallen opfrissen zonder de historie van het gebouw te verloochenen. Tenslotte vormden de hallen een historisch onderdeel van de geschiedenis van Enschede. De hallen waren onderdeel van de Bamshoeve spinnerij waar decennia lang katoen werd opgeslagen en verwerkt. Op 13 mei 2000 maakten twee explosies in een nabijgelegen vuurwerkopslag zo’n 42 hectare stedelijk gebied met de grond gelijk. Daarbij vielen ook doden en gewonden. De explosie was zo sterk, dat zelfs meetinstrumenten in het op 600 km verderop gelegen Bayerischen Wald daarop reageerden. In de wijk Roombeek stond amper nog een muur overeind en ook het grootste deel van de oude katoenfabriek was verwoest. Alleen de opslaghal stond nog.


Gevel Jan Cremer gebouw in Enschede.


Het Jan Cremergebouw is zowel symbool voor het verleden als symbool voor de vernieuwing. De architecten stonden voor de uitdaging om de bouwkundige uitgangspunten met de nieuwe gebruiksdoelen in overeenstemming te brengen. Om de binnenruimte een authentiek museumkarakter te geven en te voldoen aan de bouweisen, besloten ze om de binnenhoogte van 2,20 meter naar 4 meter te verhogen. Om dat te bereiken werden de begane grondvloeren 1,5 meter verlaagd. Op de eerste verdieping kon de oorspronkelijke hoogte behouden blijven, omdat daar de technische voorzieningen ondergebracht werden. In het bovenste deel van de hal werd de draagconstructie blootgelegd en vervolgens verhoogd. Daarna kon een glazen tussenverdieping worden gerealiseerd die voldoende plaats en licht had voor een blijvende tentoonstelling. Het glas zorgt voor accenten in de tussenverdieping en typeert ook het gevelbeeld.


Jan Cremer gebouw in Enschede.
 

3D afbeeldingen op gevel

Terwijl één kant van het gebouw wordt gedomineerd door een glazen voorbouw, maken de zijgevels van het gebouw indruk met hun driedimensionale afbeeldingen van Jan Cremer. Door gebruik te maken van speciaal gemaakte mallen van Reckli en pigmenten van Scholz Benelux (Bayferrox® 663) lukte het om de afbeelding van het eerste boek van Jan Cremer (Ik, Jan Cremer) op de gevels aan te brengen. Deze 3D-techniek was speciaal voor het Jan Cremer museum in Enschede ontwikkeld. Het gaat om een techniek voor driedimensionale afbeeldingen, waarbij een computergestuurd model de beelden inleest en vervolgens driedimensionale data berekent. Met behulp van deze data is daarna de 3D-structuur met de verschillende niveaus op plaatmateriaal overgebracht, zodat een positief model ontstond. Dat model is gebruikt als ontwerp voor de mallen.


Jan Cremer gebouw in Enschede


Voor het Jan Cremer gebouw diende de omslag van zijn eerste boek als voorbeeld. Het laat Jan Cremer op zijn motorfiets zien. De software heeft de foto zo plastisch weergegeven, dat het lijkt alsof het rubber van de banden van de motor net het profiel in het beton gedrukt hebben. In nauw overleg met de planners hebben de leveranciers met behulp van de Scholz pigmenten ervoor gezorgd dat het resultaat zeer aansprekend is. De missie was daarmee geslaagd.


Dit artikel is verschenen in Stedebouw & Architectuur #5 van 2016, thema Renovatie & Herstructurering.  Download hier het volledige nummer of  bestel een los exemplaar na.

Reactie toevoegen

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Betonkunst in de derde dimensie

Het Jan Cremer gebouw in Enschede, met 3D-afbeeldingen op de gevel.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Gevels van kersenpitten of rioolwater

17 jun om 07:30 uurtimer2 min

In onze digitale magazines ontdek je bijzondere aspecten van de bouw in de rubriek Bouwstenen. Zoals het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Programma bekend voor Circulaire Openbare Ruimte Congres op 19 juni

13 jun om 07:30 uur

Op 19 juni organiseert Straatbeeld voor de vierde keer het Circulaire Openbare Ruimte Congres. In Nijmegen is…

Lees verder »
descriptionArtikel

MVRDV neemt 'out of the box' wel heel letterlijk

6 jun om 07:30 uurtimer4 min

Met een grote diversiteit aan uitkragende loggia's, erkers en hangende balkons tekent MVRDV voor een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kringloop Integratie Platform verlaagt kosten verduurzaming

26 mei om 07:30 uurtimer11 min

Kun je ruim 35.000 euro besparen door een woning slimmer te verduurzamen? Wel volgens transitiemaker Niels Rood…

Lees verder »
descriptionArtikel

De finesses van prefab houtbouw

19 mei om 11:00 uurtimer8 min

Op de levendige vakbeurs Houtbouw gaf Bob Elzen (Treetek) vorige week een diepgaand inkijkje in de ontwikkeling…

Lees verder »
descriptionArtikel

Sessie vakbeurs HOUTBOUW: ontwerpproces voor prefab houtbouw

7 mei om 07:30 uurtimer6 min

Van dinsdag 13 tot en met donderdag 15 mei vindt in de Brabanthallen in Den Bosch de derde editie van de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Buurttransformatie: problemen oplossen met andere problemen

28 apr om 07:30 uurtimer17 min

Kom jij nog weleens een Warmtetransitievisie tegen? De rapporten zijn inmiddels weggestopt in bureauladen,…

Lees verder »
descriptionArtikel

Film Architecton: Hoe kunnen we beter bouwen?

24 apr om 07:30 uurtimer4 min

Vanaf donderdag 1 mei draait in diverse bioscopen opnieuw een architectuurfilm. Recent zagen we al Oscar-…

Lees verder »