INFRATECTURE: gaat hergebruiken!!

maandag 17 november 2014
timer 5 min
Steden in Azië en Afrika groeien met een ongekende snelheid. In Europa is de groei van steden tot stilstand gekomen. Niet door de crisis maar door de stagnerende bevolkingsgroei. In het voormalige Oost-Duitsland, in voormalige industriële gebieden als het Ruhrgebied en in voormalige agrarische gebieden als de binnenlanden van Spanje is al decennia lang sprake van krimp. Het is deze trek van bevolking uit regio’s met een stilvallende economie naar de stad die binnen Europa nog voor een lichte groei van steden heeft gezorgd. Maar steeds meer Europese steden zullen een toekomst kennen van stagnerende groei, zelfs krimp. Dat betekent iets voor de wijze waarop we dagelijks aan onze infrastructuur sleutelen.


Binnen de wereld van infrastructuur zijn we nog steeds gewend aan uitbreiding van het spoorwegennet, verbreding van snelwegen, realiseren van ontbrekende schakels. We zijn nog relatief onbekend met het vraagstuk van Re-use. Re-use gaat over de betekenis en potentie van infrastructuur voorbij de levensduur van die infrastructuur. Daar wordt nog weinig over nagedacht, zo wel door opdrachtgevers als door opdrachtnemers. De hergebruik opgave zal naar mijn mening echter steeds omvangrijker worden. Een werkveld wat roept om deskundigheid, expertise, vakmensen.
 

Indrukwekkend hergebruik

Gelukkig zijn inspirerende voorbeelden te vinden. Re-use is namelijk niet nieuw. De verheffing van de voormalige spoorbrug ‘de Hef’ in Rotterdam tot monument is wellicht ook een voorbeeld van Re-use. Niet zozeer het hergebruik als gebruiksgoed maar in dit geval als cultureel erfgoed. Internationaal zijn indrukwekkende voorbeelden te bezoeken. Een inspirerend voorbeeld voor hergebruik van infrastructuur is het viaduct des arts in Parijs. Het tracé van een voormalige spoorlijn is centraal gesteld in een gebiedsontwikkeling waarmee parken, stedelijke voorzieningen, woningen, culturele instellingen, kantoren en ateliers/winkels zijn gerealiseerd. Als centrale as in deze gebiedsontwikkeling speelt de voormalige spoorlijn een ordenende rol. Deels op maaiveld uitgevoerd als wandelroute en fietspad, deels op een langgerekt viaduct uitgevoerd als langgerekt park met onder de spoorbogen luxe atelier- en winkelruimte. Een project van al weer 20 jaar geleden! Meer recent is de Highline in New York een groot succes. Ook hier weer een langgerekt park op een hooggelegen spoorlijn waarvan het laatste stukje afgelopen jaar is gerealiseerd.
 

Duurzaamheid

Maar er zijn zoveel meer onbekende voorbeelden zoals metrotunnels die omgebouwd zijn tot champignonkwekerij (Antwerpen), voetgangerstunnels omgebouwd tot nachtclub (Rotterdam), spoorbruggen in gebruik voor bungeejumpen ( Viaduct de Souleuvre, Frankrijk), wellicht zelfs musee d’Orsay in Parijs, gevestigd in een van oorsprong als station ontworpen monumentaal gebouw. Hergebruik kan echter ook betekenen dat een infrastructuur een route blijft, maar dan voor een andere modaliteit dan oorspronkelijk bedoeld. De bekendste voorbeelden hiervan zijn wellicht de talloze, over de gehele wereld verspreid liggende, recreatieve fiets- en wandelpaden, gerealiseerd op in onbruik geraakte spoorwegen. Vanuit duurzaamheidsoverwegingen zal het hergebruiken van infra een steeds belangrijker ontwerpopgave worden. Ook in onbruik geraakte infrastructuur vertegenwoordigd namelijk een kapitaal. Voor relatief lage kosten is een functieverandering te realiseren. Vaak dient de functieverandering zich als logische en voor de hand liggende kans aan. Zo kan rondom treintracés de natuur zich ongestoord ontwikkelen in al die jaren dat de spoorlijn in gebruik is. Veel vrijkomende treintracés doorkruisen daardoor ongerepte natuurgebieden wat deze routes aantrekkelijk maakt voor recreatie. Een comfortabele vorm van recreatie aangezien het tracé voor de trein al vloeiend en nagenoeg vlak is aangelegd. Ideaal dus voor relaxt lopen of ontspannen fietsen.
 

Downgraden van infrastructuur

De re-use opgave gaat vaak over het ontwikkelen van een nieuwe toekomst voor in onbruik geraakte schakels in het infrastructuurnetwerk. Omdat ze onderdeel waren van een groter netwerk zijn het vaak lange schakels en dus ideaal voor nieuwe verbindingen als fiets of looppad. Hergebruik als ontwerpopgave kent een aantal aspecten die zich onderscheiden van traditionele ontwerpopgaven. Over het algemeen gaat het bij re-use over het downgraden van een infrastructuur. Van spoorlijn naar fietspad. Waar nieuwe infrastructuur veel planologische voorbereiding vergt en langdurige besluitvormingstrajecten kent vergt het ombouwen van een bestaande infrastructuur veel minder ‘gedoe’. Ook qua investering is het ombouwen vele malen goedkoper dan het realiseren van nieuwe infrastructuur. Met de verkoop van rails en bielzen is voldoende inkomsten te genereren om een eenvoudige half verharding aan te leggen zodat het voormalige spoortracé als recreatief fietspad gebruikt kan worden.
 

Re-use als ontwerpopgave

Re-use projecten kunnen vanuit burgerinitiatieven op gang gebracht worden. Zelden een grand-projet van het niveau groot en meeslepend maar eerder slimme kleinschalige initiatieven op het niveau smart and sublime. Klein beginnen en van daaruit uitbouwen. In de stedenbouw en architectuur is de re-use trend al enkele jaren onderdeel van de dagelijkse praktijk. Sterker nog, een stad als Rotterdam heeft al enkele jaren geleden besloten niet meer uit te breiden maar enkel nog in te breiden. In Rotterdam zijn de afgelopen 3 jaar al meer dan 100000 m2 kantooroppervlak omgebouwd en geschikt gemaakt voor andere functies. Het denken en handelen vanuit re-use is binnen de wereld van infrastructuur nog geen gemeengoed. Op zoek naar werk? Hier ligt een werkveld open. De Infra re-use als ontwerpopgave

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
INFRATECTURE: gaat hergebruiken!!

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Transformatie: van fabrieksterrein tot cohousinggemeenschap

23 okt om 07:00 uur

De Belgische stad Gent pioniert op het gebied van collectief wonen. Ook kent de stad innovatieve…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ontdek spelenderwijs de voordelen van optoppen

7 okt om 07:30 uur

Optoppen is het lievelingetje van veel instanties en organisaties, maar dan zijn daar nog de omwonenden. En hun…

Lees verder »
descriptionArtikel

Optoppen: kansen voor nieuwbouw op parkeerterreinen

10 sep om 12:00 uur

Eerder identificeerde de coalitie POWERHOUSES in naoorlogse wijken in Deventer 395 garageboxen die het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Circulair icoon wint Active House Award

9 sep om 07:30 uur

De transformatie van een voormalig militair opleidingsgebouw tot een circulaire hub met nieuwbouwwoningen heeft…

Lees verder »
descriptionArtikel

Podcast met ‘vakmeester’ Hans van Heeswijk

29 aug om 07:30 uur

In de nieuwe podcastserie Takumi - de Weg naar Meesterschap is architect Hans van Heeswijk de eerste die aan de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ethiek van kunstmatige intelligentie in openbare ruimte

27 aug om 07:30 uur

Kunstmatige intelligentie - artificial intelligence (AI) - wordt al langer toegepast als belangrijk hulpmiddel…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe Ring Zuid zorgvuldig ingebed in landschap Groningen

23 aug om 07:30 uur

Na een ingrijpende operatie wordt op maandag 2 september de zuidelijke ringweg van Groningen weer geopend voor…

Lees verder »

Deelmobiliteit oplossing voor nieuwe gebiedsontwikkelingen?

8 aug om 07:30 uur

Wat is de impact van een autoluwe inrichting en een lage parkeernorm voor het mobiliteitsgedrag van de bewoners…

Lees verder »