Het is een goed en loffelijk streven dat onderwijsgebouwen toegankelijk zijn voor elke deelnemer aan onze samenleving. Ongeacht afkomst, voorkeur of beperking. We moeten daar als samenleving op inspelen. Het is een kerndoel van het openbaar onderwijs. Toch zet Rob van der Westen, gasthoofdredacteur van ons themanummer Scholenbouw, hierbij enkele kanttekeningen.
Inclusieve schoolgebouwen: wenselijk, maar ook praktisch en betaalbaar?
Ik zie een tendens waarin ervan wordt uitgegaan dat álle scholen in principe geschikt moeten zijn voor álle kinderen. Dus ook kinderen uit het speciaal onderwijs, speciaal basisonderwijs of voortgezet speciaal onderwijs. Nogmaals: een nobel streven.
We zijn ooit begonnen om álle gebouwen toegankelijk te maken voor minder-validen, rolstoelers, mensen met een zichtbeperking. Maar: maak je dan alle gebouwen geschikt voor - als voorbeeld - kinderen met een gehoorbeperking? Leg je standaard in ieder gebouw een ringleiding aan? Het lijkt mij eerder dat je dergelijke faciliteiten aanlegt op het moment dat zo’n situatie zich voordoet.
Vanuit mijn praktijk heb ik schooldirecteuren van een reguliere school gesproken die kinderen met een beperking op school hadden. Dat kán goed gaan, maar ik ken ook een situatie waarin dat helemaal niet goed ging. Waarbij zowel het kind met de beperking, als ook de rest van de kinderen in de groep achterbleven in de ontwikkeling vanwege de noodzakelijke zorg en aandacht die de reguliere school niet kon bieden. Dat zorgde zelfs voor een onveilig gevoel.
Een schoolgebouw voor speciaal onderwijs (of sbo/vso) biedt zoveel meer voordelen aan een kind dat vanwege een beperking haar of zijn weg moet vinden in de samenleving. Denk aan logopedie, orthopedagogie, fysiotherapie en alle andere vormen van specialistische hulp en zorg. ‘School nabij huis’ is een mooi streven, maar nog mooier is het als een kind zich volledig geïntegreerd voelt op een speciale school. Het wordt een mix; het één is niet beter dan het ánder.
Als je het over inclusie hebt, dan gaan de ideeën ook naar extra ruimtes die medewerkers een goede, fijne, veilige en verantwoorde werkomgeving bieden. Denk aan ruimtes waar bevallen moeders kunnen kolven, stilteruimtes die prikkels een halt toeroepen of gebedsruimtes voor mensen met een religieuze achtergrond. Ook dat vind ik een prima uitgangspunt. Maar laten we een voorbeeld nemen aan Scandinavische landen als Noorwegen en Finland, waar het Bruto Nationaal Product dit soort onderwijsvoorzieningen veel soepeler mogelijk maakt. Rijke landen, natuurlijk. Maar wat is rijkdom?
Ik zie de discussie al komen: bouw een school, maar los binnen de bestaande vierkante meters bruto vloeroppervlak uit de normvergoeding ook het realiseren van kolf-, stilte- en gebedsruimtes op. Binnen de bestaande middelen en binnen de bestaande oppervlakte.
Dáár ga ik vóór liggen. Niet omdat ik tegen integratie of inclusie ben, maar ook omdat ik uitga van eerlijke principes. Uiteindelijk worden we daar als samenleving beter van.
- Rob van der Westen
Rob van der Westen is beleidsadviseur huisvesting bij SPO Utrecht. Rob is gasthoofdredacteur van ons themanummer Scholenbouw en was vorig jaar de dagvoorzitter van het Duurzame & Gezonde Scholen Congres in Utrecht (2023).
Lees ook: Kampioenen kleuren Duurzame & Gezonde Scholen Congres
Blijf nog beter op de hoogte van al ons nieuws en abonneer je op de wekelijkse nieuwsbrief van Stedebouw & Architectuur.
Tekst: Rob van der Westen
Beeld (bovenaan): Shutterstock
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Verduurzamen monumentale schoolgebouwen vergt lange adem, maar het kan wel
28 okt om 07:30 uurSchoolbesturen willen hun vastgoed graag verduurzamen. Maar hoe doe je dat als vastgoedprofessional bij een…
Hoe creëren we gezond onderwijsvastgoed op zieke planeet?
22 okt om 11:00 uurBij scholen-dienstverlener Anculus, hoofdsponsor van het Duurzame & Gezonde Scholen Congres, is de…
3 eeuwen samen in 1 gerenoveerd, monumentaal schoolgebouw
16 okt om 07:30 uurBij Brique Architecten worden vaak en graag maatschappelijke opgaven uitgediept en uitgewerkt. Daaronder…
Emaus College biedt rust, vertrouwdheid en uitdaging
11 okt om 07:30 uurIn Ermelo is dit jaar de nieuwbouw opgeleverd van het Emaus College voor voortgezet speciaal onderwijs. De…
De finesses van een inclusief en groen schoolplein
4 okt om 07:30 uurSchoolpleinen en speeltuinen worden steeds groener en avontuurlijker. Wat betekent dat voor kinderen met een (…
Oplossingen voor netcongestie onderwijsvastgoed
1 okt om 07:30 uurHet volledige programma is bekend van ons populaire Duurzame & Gezonde Scholen Congres! Kom je op 13…
Hoe realiseer je een gezonde onderwijsomgeving?
25 sep om 08:00 uurWat zijn de essentiële omstandigheden om kinderen in het onderwijs voor te bereiden op hun verdere leven? Dan…
Terrassenlandschap voor nieuwe International School Utrecht
20 sep om 07:30 uurMet een opmerkelijke serie van forse buitenruimten zal vanaf 2027 in Utrecht een bijzondere school opengaan.…
Reactie toevoegen