In de tweede aflevering van de S&A Podcast Luisterlandschap een gesprek met Fransje Hooimeijer universitair hoofddocent aan de TU Delft en gasthoofdredacteur van het themanummer Transformaties & Transities. Het centrale thema: Nederland als delta.
Politieke steun nodig voor kustverdediging samen met natuur
Op het moment dat de formatie van het nieuwe kabinet onder hoogspanning werd afgerond, spraken wij wetenschapper Fransje Hooimeijer, die samen met ons het tweede nummer van Stedebouw & Architectuur (S&A) in 2024 samenstelde. Zij koos voor ‘Nederland als delta’ als leidraad voor diverse interessante artikelen in S&A en daarover gingen wij met haar dieper in gesprek voor een nieuwe aflevering in onze podcast S&A Luisterlandschap.
Hooimeijer was vanzelfsprekend zeer geïnteresseerd in de actuele politieke verwikkelingen, want “er is politieke draagkracht nodig voor het werken met de natuur in relatie tot de klimaatverandering. We moeten een heel andere weg volgen en veel dingen moeten veranderen. Daarvoor is onderzoek erg belangrijk en daar heb je echt politieke steun voor nodig.”
De ramp is er al
Met het thema ‘Nederland als delta’ komen we samen met Hooimeijer terecht bij actuele bedreigingen als de stijgende zeespiegel, extreme regenval, overstromingen, bodemdaling, en hittestress. En dat alles als gevolg van de klimaatverandering, die wereldwijd nú al voor allerlei rampen zorgt. “De ramp is er al”, aldus Hooimeijer. “De ecologische ramp. De vraag is nu hoe je met de voorspellingen omgaat en wat doe je nú? Als we nu zouden stoppen met vlees eten en het gebruik van fossiele brandstoffen, voorkom je op termijn meer rampen. Het is een rijdend treintje dat langzaam moet afremmen.”
Enorme dijk
Voor de genoemde ‘waterkwesties’ moet de oplossing niet worden gezocht in een grote, hoge dijk rond Nederland, aldus Hooimeijer. “De dijken liggen er natuurlijk al, want we dragen die verantwoordelijkheid al sinds 1814. Als de zeespiegel echter steeds hoger wordt en de dijken ook, dan wordt de ramp ook steeds groter. Bij zes meter zeespiegelstijging moet er zo’n enorme dijk komen, dat je erover moet nadenken of je dat wel wilt. Natuurlijk kunnen we dat realiseren; dan kom je bijvoorbeeld bij het gedachte-experiment om dijken te bouwen in Het Kanaal en tussen Noorwegen en Schotland. Het is echter een verkeerd signaal dat wij de zeespiegelstijging maar moeten blijven controleren. Ik denk dat wij juist beter mét de natuur moeten samenwerken.”
De straat als rivier
Eén van de oplossingen die Hooimeijer aandraagt, is ‘de straat als rivier’, zoals gerealiseerd in Vlissingen. Daarbij mag het water bij een ramp over de dijk stromen, waarna de golven naar een plek worden geleid - een bekken - waar het geen kwaad kan. Objecten in de openbare ruimte, zoals straatmeubilair, zorgen dan ook nog voor het afremmen van de golf.
“Dit is maar een voorbeeld”, vervolgt Hooimeijer in de podcast, “en zal misschien nooit worden gebruikt. Het project wordt zeker eerder afgeschreven dan dat er iets gebeurt. Er zijn echter héél weinig voorbeelden en voorbeelden zijn een onderdeel van het ontwerpproces. Je moet ergens beginnen. Je leert van voorbeelden, dus dit is heel erg belangrijk. Jammer was het wel dat er minder belangstelling leek te zijn van de kant van Rijkswaterstaat en het waterschap; de gemeente had niet het gevoel dat ze dat met hen konden uitzoeken.”
Nota Ruimte
De politiek werd opnieuw in de podcast aangesneden met het aanstippen van de aanstaande Nota Ruimte. Hooimeijer is bij informatierondes voorafgaand aan het publiceren van de nota aanwezig geweest en weet dat daarin ‘water en bodem sturend’ zullen zijn. Hooimeijer: “Het is echter moeilijk om een traditie van decennia, die vijftien jaar aan de kant is geschoven, even af te stoffen en dan binnen anderhalf jaar een nieuwe nota te maken. Dat is volgens mij supermoeilijk en gaat niet direct een goed afdekkend verhaal opleveren. Omdat er in de nota meerdere speerpunten worden genoemd, is het ook nog de vraag hoe goed bodem en water worden meegenomen.”
Wil je over bovenstaande onderwerpen veel meer te weten komen? Luister dan nu naar onze S&A Podcast Luisterlandschap op Spotify.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Dordrecht: vergroenen voor leefbaarheid en tegen hittestress
5 nov om 07:30 uurDe gemeente Dordrecht gaat fors investeren in het vergroenen van het centrum. Naast hittestress speelt ook…
Bomen basis van klimaatadaptieve en energievriendelijke stad
31 okt om 07:30 uurVolgens Joris Voeten vormen bomen de basis voor een natuurinclusief, klimaatadaptief en energievriendelijk…
Bouwen in balans met de aarde
24 okt om 07:30 uurBouwbiologen zijn in Nederland dun gezaaid, terwijl ze zo belangrijk zijn voor de actuele vraagstukken in de…
Transformatie: van fabrieksterrein tot cohousinggemeenschap
23 okt om 07:00 uurDe Belgische stad Gent pioniert op het gebied van collectief wonen. Ook kent de stad innovatieve…
Nieuwe studie: bouwen impuls voor stedelijk groen
21 okt om 07:30 uurWat zijn de effecten van verstedelijking op ecosysteemdiensten, zoals groen, koeling en waterretentie, en de…
Ontdek spelenderwijs de voordelen van optoppen
7 okt om 07:30 uurOptoppen is het lievelingetje van veel instanties en organisaties, maar dan zijn daar nog de omwonenden. En hun…
Watercoalitie: 'Onvoldoende maatregelen kabinet Schoof'
27 sep om 07:30 uurWater wordt in de gebouwde omgeving een steeds belangrijker issue. Niet voor niets werd de politiek daar deze…
Jubileum voor Vakbeurs Openbare Ruimte
24 sep om 07:30 uurPrecies twintig jaar geleden werd de eerste en meteen succesvolle editie gehouden van de Vakbeurs Openbare…