KAW architecten ontwerpt energieneutrale IKC in Veenendaal
In totaal zeventien klaslokalen en drie ruimtes voor kinderopvang op een oppervlakte van 2700 vierkante meter. De nieuwe school is EnergieNeutraalGebouwd (ENG).“Met een dak vol zonnepanelen, een warmtepomp en een goeie schil hebben we dit voor elkaar gekregen. ENG is niet eng en met tamelijk eenvoudige maatregelen voor elkaar te krijgen,”zegtKAW-architect Mark Koopman.
Op de plek van de nieuwbouw stond een eenlaagseschool uit. Deze laagbouw viel niet op in de parkachtige setting van een omliggende woonwijk. Toen de gemeente plannen bekend maakteom een nieuwe school te bouwen, met meer vierkante meters en daarvooreenhoger, want gestapeld volume voorstelde,was van belang dat bewoners mee zouden praten over het ontwerp. Ook het bestemmingsplan moest aangepast. Koopman: “Bij elk project sta je voor een uitdaging en dit keer was dat de complexiteit naar tweelaags oplossen zonder dat omwonenden dit als een achteruitgang zouden ervaren. Er werden bewonersavonden georganiseerd.
Naast een presentatie en gesprekken plakten bewoners tijdens een van de bijeenkomsten hun voorstellenmet post-its op informatiepanelen. Aan de hand van die feedback hebben we het ontwerp bijgesteld en soms onze keuzes nader toegelicht en gewezen op de noodzaak ervan. De communicatie met de buurt verliep soepel en was waardevol en heeft een gebouw opgeleverd met een overtuigende inpassing in de wijk. We hebben een zeshoekig paviljoenachtig gebouw ontworpen. De blik van buurtbewoners loopt door die ietwat geronde vorm niet vast op een rechte muur maar glijdtals het ware langs het gebouw. Die ontwerpkeuze heeft zonder meer bijgedragen aan de acceptatie van de nieuwbouw,en de positie van de school als ontmoetingsplek in de wijk versterkt.”
Constructie
De nieuwe school is opgebouwd uit een staalconstructie met kanaalplaten en een dragende binnengevel van kalkzandsteen, en een baksteen buitengevel. Van buiten is het gebouw één geheel en verbindt het de verschillende organisaties. In de gevel zijn ruime openingen vrijgehouden, die als etalages fungerenvoor een blik naar binnen of naar buiten. Over de functie van die etalages zegt Koopman: “Je trekt de omgeving naar binnen. Tegelijk zijn die doorzichten bij het raam knusse en functionele werkplekjes voor de kinderen.”
Plattegrond
De plattegrondgaat uit van een schillenstructuur. Een centrale hal– het hart van het gebouw - fungeert als gemeenschappelijk plein en vormt de kern (met een leerplein en speelruimte). Daaromheen liggen schillen die van generiek naar specifiek gaan. Rond het centrale hart bevindt zich de schil met ruimtes die door meerder gebruikers gedeeld kunnen worden, en die ook uitbreidbaar zijn: zo kan een speelruimte bij het hart van het gebouw worden getrokken,om meer vierkante meters te krijgen bij grotere evenementen. Maar diezelfde ruimte is ook weer af te sluiten om een rustigere omgeving te creëren.
In de luwte, in de verder afgelegen schillen, liggen de privéruimtes van iedere gebruiker.Koopman: “Hier bevinden zich de eigen domeinen van opvang en scholen.”De domeinen hebben eigen plattegronden, vervolgt de architect: “In De Vuurvlinder zijn traditionele klaslokalen dominant. De Achtbaan kiestdaarentegen voor meer openheid met grote klaslokalen en veel flexibiliteit (schuifwanden) om ruimtes uit te breiden.” Hoewel domeinen gescheiden zijn, benadruktde architect dat samenwerken en ruimtes delen een belangrijk uitgangspunt is geweest. Die eenheid in verscheidenheid accentueert de architect door de eerdergenoemde zichtlijnen. “De centrale ruimte doorbreekt drie keer de schillen eromheen. Door middel van de etalages kijk je dwars door het gebouw naar buiten.”
Dit artikel is verschenen in Stedebouw en Architectuur 05/2019. Lees meer van Stedebouw en Architectuur in onze bibliotheek.

Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
‘Renoveren eervoller dan nieuwbouw’
16 dec 2024Hoe ontwerp je een nieuw gebouw dat tweehonderd jaar meegaat? Gebruik je dan veel hout en weinig installaties,…
Een gezond binnenklimaat voor leerlingen Esdal College
13 dec 2024Met de oplevering van het nieuwe Esdal College Borger is dit jaar een karakteristieke, energieneutrale en…
Nieuwe locatie en datum voor ARCHITECT@WORK Amsterdam 2025
27 nov 2024ARCHITECT@WORK Amsterdam zal in 2025 plaatsvinden op een nieuwe, inspirerende locatie: De Kromhouthal, gelegen…
Inclusieve schoolgebouwen: wenselijk, maar ook praktisch en betaalbaar?
27 nov 2024Het is een goed en loffelijk streven dat onderwijsgebouwen toegankelijk zijn voor elke deelnemer aan onze…
Ontdek de kracht van groenblauwe schoolpleinen tijdens de excursie naar basisschool De Verwondering
20 nov 2024Na het inspirerende Duurzame Gezonde Scholen Congres nodigen we je uit voor een…
Kampioenen kleuren Duurzame & Gezonde Scholen Congres
19 nov 2024Met een sprintende Olympisch kampioen in zijn regenboogtrui op de achtergrond kwamen vorige week de kansen voor…
Themanummer Scholenbouw: inclusief, adaptief en monumentaal
13 nov 2024Ons nieuwe themanummer Scholenbouw is uit! Met de Architect van het Jaar (De Zwarte Hond: coverstory met Bart…
Scholen als parels in de wijk
8 nov 2024Bestaat de perfecte school? Dat ligt aan een veelheid van zaken, van visie tot docent, van huisvesting tot…
Reactie toevoegen