Hoe maken we iedere school gezond?

donderdag 24 november 2022

Bij een centraal systeem verzorgt één grote luchtbehandelingskast de ventilatie van verschillende klaslokalen. Op de foto is een voorbeeld van zo’n systeem te zien.

De ventilatie en het binnenklimaat van Nederlandse scholen is ondermaats. Ruim 70 procent van de klaslokalen in het lager en middelbaar onderwijs heeft bij een volle bezetting een te hoog CO2-gehalte. Hoe gaan we het tij keren en iedere school gezond maken? Evert van Merkestijn van STULZ adviseert scholen verder te kijken dan CO2-meters. “Je moet met veel verschillende factoren rekening houden om tot een goed werkend installatieconcept en ventilatiesysteem te komen.”

Het besef dat meer dan de helft van de scholen geen goed binnenklimaat biedt aan onze toekomst is een bittere pil om te slikken. Terwijl we weten hoe het ook kan en moet: een goede luchtkwaliteit zorgt voor betere prestaties en minder ziekteverzuim, zo blijkt uit rapporten en onderzoeken van TNO, de GGD en organisaties als de World Green Building Council. Reden te meer om scholen ingrijpend te verduurzamen en gezond te maken. Maar waar begin je?

Vaak is voor een schoolbestuur het startschot voor verduurzaming lastig te formuleren. Een eerste stap en populaire maatregel die de afgelopen jaren vaak wordt gekozen, is de plaatsing van een of meerdere CO2-meters in lokalen of op plekken waar de klachten over het binnenklimaat binnenstromen. “Denk verder dan die meter”, geeft Van Merkestijn aan, “en inventariseer wat de eigenschappen van je gebouw zijn. Onderzoek of je gebouw op bouwkundig vlak voldoet aan alle huidige maatstaven en of er nog wat te winnen valt. Bijvoorbeeld op het vlak van isolatie, als je ramen van enkel glas zijn. Breng in kaart hoeveel leerlingen er op verschillende momenten in klaslokalen zijn.”

Temperatuur en luchtvochtigheid

Een gezond binnenklimaat wordt vooral beïnvloed door temperatuur, luchtvochtigheid, licht, akoestiek en CO2. Alle elementen moeten in orde zijn om een goede en comfortabele binnenruimte te garanderen. Van Merkestijn legt graag de nadruk op de onderwerpen temperatuur en luchtvochtigheid: “In een klaslokaal zitten dertig leerlingen die allemaal hun warmte mee het lokaal inbrengen. Als dat lokaal in de zomer vol zit, krijg je een hoge koelvraag. Kijk je naar de herfst, dan kunnen er grote hoeveelheden vocht mee naar binnen komen. Denk aan een natgeregende jas op de verwarming of aan kinderen zelf die natgeregend het lokaal binnenlopen. Je moet dus met veel verschillende factoren rekening houden om tot een goed werkend installatieconcept en ventilatiesysteem te komen.”

Installatie Stulz

Verschillende ambitieniveaus

Het Programma van Eisen Frisse Scholen kan bij verduurzamingsambities ondersteunen om de juiste keuzes te maken voor duurzaamheid en gezondheid. Er zijn drie ambitieniveaus vastgesteld waaraan prestatie-eisen zijn gekoppeld [zie tabel, red.]. Zo is de CO2-concentratie in een klasse C-school lager dan 1200 ppm en mag die in een klasse A-school niet meer dan 800 ppm zijn. Ook zijn er verschillende niveaus voor onder andere de minimale toevoer van verse lucht, de kwaliteit van de luchttoevoer, de eisen rondom warmteterugwinning en de luchtsnelheid in de leefzone.


Programma van Eisen Frisse Scholen  

PvE Frisse Scholen QRMeer informatie over het Programma van Eisen (PvE) Frisse Scholen is te vinden in een uitgebreide publicatie van RVO. Scan de qr-code om de pdf te downloaden.  

Tabel Frisse Scholen

Aan de slag

Na de selectie van een ambitieniveau is het tijd om advies in te winnen en aan de slag te gaan. Maar wanneer weet je nu als schoolbestuur zeker dat je verzekerd bent van een aangenaam binnenklimaat? “Voor de ventilatie zijn er twee systemen relevant, namelijk een centraal en een decentraal systeem. Het gebouw bepaalt de installatie. Bij een centraal systeem verzorgt één grote luchtbehandelingskast de ventilatie van verschillende klaslokalen. In de meeste gevallen staat de unit boven op het dak en luchtkanalen zorgen voor de verdeling van de verse buitenlucht, waar roosters het geruisloos naar binnen blazen. Een separaat kanaalsysteem zuigt de vuile lucht weer uit de ruimte en brengt die via warmteterugwinning naar buiten.”

Een decentraal systeem werkt anders en bestaat uit één luchtbehandelingskast per ruimte of lokaal. De unit kan buiten op het dak staan, maar ook binnen, boven een verlaagd plafond geplaatst worden. “Hierdoor is er minder kanaalwerk nodig dan bij een centraal systeem. Bij beide systemen kun je een warmtepomp gebruiken, die ervoor zorgt dat lucht die wordt binnengebracht geconditioneerd wordt, ofwel gekoeld en verwarmd. Deze oplossingen bieden we aan in de vorm van de ClimaPac Compact, een luchtbehandelingskast en warmtepomp, samen gebouwd op één frame, koeltechnisch afgemonteerd en aangesloten op de luchtbehandelingskast. Wij adviseren graag over de keuze.”


Dit artikel werd eerder gepubliceerd in het Duurzaam Gebouwd magazine #30 over Gezondheid. Je vindt de editie via magazine.duurzaamgebouwd.nl.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

Een gezond binnenklimaat voor leerlingen Esdal College

13 dec om 07:30 uur

Met de oplevering van het nieuwe Esdal College Borger is dit jaar een karakteristieke, energieneutrale en…

Lees verder »
descriptionArtikel

Inclusieve schoolgebouwen: wenselijk, maar ook praktisch en betaalbaar?

27 nov om 07:30 uur

Het is een goed en loffelijk streven dat onderwijsgebouwen toegankelijk zijn voor elke deelnemer aan onze…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ontdek de kracht van groenblauwe schoolpleinen tijdens de excursie naar basisschool De Verwondering

20 nov om 14:38 uur

Na het inspirerende Duurzame Gezonde Scholen Congres nodigen we je uit voor een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kampioenen kleuren Duurzame & Gezonde Scholen Congres

19 nov om 16:00 uur

Met een sprintende Olympisch kampioen in zijn regenboogtrui op de achtergrond kwamen vorige week de kansen voor…

Lees verder »
descriptionArtikel

Themanummer Scholenbouw: inclusief, adaptief en monumentaal

13 nov om 07:30 uur

Ons nieuwe themanummer Scholenbouw is uit! Met de Architect van het Jaar (De Zwarte Hond: coverstory met Bart…

Lees verder »
descriptionArtikel

Scholen als parels in de wijk

8 nov om 13:00 uur

Bestaat de perfecte school? Dat ligt aan een veelheid van zaken, van visie tot docent, van huisvesting tot…

Lees verder »
descriptionArtikel

Congres Scholenbouw: ‘Iedereen kan impact maken’

6 nov om 07:30 uur

Nog een week en het grote Duurzame & Gezonde Scholen Congres begint in Omnisport Apeldoorn. Met een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Verduurzamen monumentale schoolgebouwen vergt lange adem, maar het kan wel

28 okt om 07:30 uur

Schoolbesturen willen hun vastgoed graag verduurzamen. Maar hoe doe je dat als vastgoedprofessional bij een…

Lees verder »