Leren van Vlaanderen

maandag 29 maart 2021
timer 3 min
Hoe kan het dat de beste Nederlandse architecten in België werken? Onze Expert Wilma Kempinga diept in deze blog de Europese aanbestedingsregels uit en legt bloot hoe deze regels tot wantrouwen kunnen leiden.

Auteur: Wilma Kempinga


Neem nu het Rotterdamse bureau Korteknie Stuhlmacher. Het voltooide vorig jaar Het Predikheren in Mechelen, een prachtige transformatie van klooster tot openbare bibliotheek. Het werkt nu aan de renovatie, transformatie en nieuwbouw van een groot onderwijscomplex voor technische en creatieve vakken, Cadix, op het Eilandje in Antwerpen. Eerder ontwierp het bureau twee Vlaamse basisscholen. Natuurlijk, bureaus als Korteknie Stuhlmacher werken ook in Nederland, maar in België kunnen ze een ontwerpkwaliteit realiseren die hier vrijwel uitgesloten is. Hoe kan dat?
 

De verklaring ligt in de condities waaronder ze moeten werken. Gek genoeg zijn die in de basis in beide landen gelijk: de Europese aanbestedingsregels. Alleen worden ze radicaal anders toegepast. In Nederland is de uitwerking van de aanbestedingsregels toevertrouwd aan juristen, bureaucraten en andere procestijgers. Het resultaat is een bureaucratie waarin het eigen karakter van de architectuur gemakkelijk vermalen raakt. De overheersende drijfveer is risicomijding en angst voor verrassing, die leidt tot wantrouwen jegens de vormende kracht van de architectuur.
 

In Vlaanderen is voor publieke projecten een andere weg gekozen, namelijk die van de Open Oproep. De Vlaams Bouwmeester publiceert halfjaarlijks een reeks (semi)publieke opdrachten waarop binnen- en buitenlandse bureaus kunnen inschrijven. In de selectie zijn architectonische kwaliteit en inhoudelijke motivatie zwaarwegende criteria. De gekozen architecten dragen een brede verantwoordelijkheid voor het project en kunnen in ruil hun ontwerpkracht en inventiviteit bewijzen.
 

Toen Vlaanderen in 1999 de Open Oproep introduceerde, was Nederland met zijn enerverend architectuurklimaat nog een lichtend voorbeeld. Nu zijn de verhoudingen omgekeerd. De concrete gevolgen vallen scherp op als je ze bij één gebouwtype onderzoekt, bijvoorbeeld het schoolgebouw.


Voor het nieuwste Architectuurboek Vlaanderen bezocht ik vier recente nieuwe scholen. Stuk voor stuk zijn het ingetogen gebouwen, eenvoudig in hun materiaalgebruik, ruimtelijk en architectonisch zeer overtuigend. Ze vormen een verfrissend contrast met de doorsnee Nederlandse nieuwbouwschool, die te vaak op een schoenendoos lijkt doordat lage energielasten prioriteit hadden boven aangename en inspirerende lesruimten.

 

Architectuur kan opbloeien als ze vertrouwen krijgt, niet als ze uit wantrouwen wordt gekneveld. Dat kan Nederland nu van Vlaanderen leren. Meteen de hele Nederlandse interpretatie van de Europese aanbesteding overhoopgooien, is misschien te veel gevraagd. Laten we overzichtelijk beginnen door voorlopig voor één specifieke ontwerpopgave de Open Oproep-methode in te voeren.
 

En welk gebouwtype komt hiervoor meer in aanmerking dan dat even waardevolle als alledaagse, bij uitstek maatschappelijke type van het schoolgebouw?
 

Reageren?
wk@mevrouwmeijer.nu
mevrouwmeijer.nu

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Leren van Vlaanderen

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Symposium over de kansen voor waterrijk bouwen

29 feb om 07:30 uur

Tijdens het symposium Building the Future, op maandag 18 maart in Zwolle, wordt ingegaan op stedenbouwkundige…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kunstmatig versus kunstzinnig

19 feb om 15:30 uur

De afbeelding bij dit webartikel was te mooi om te laten liggen als cover van onze Innovatiecatalogus 2024 (…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kunstmatige intelligentie bedreiging voor architect?

9 feb om 07:30 uur

Als redactie kunnen we niet meer heen om kunstmatige intelligentie (AI), maar hoe zit dat in de bouwwereld?…

Lees verder »
descriptionArtikel

Gemeente Kampen gaat voor hoogste circulaire doel

8 feb om 07:30 uur

Met de ambitie om het meest circulaire schoolgebouw van Nederland te realiseren, nam de Gemeente Kampen een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Superslimme energie interface motiveert gebruiker

5 feb om 07:30 uur

Equi is Latijns voor ‘gelijk’. Wie deze productnaam googlet, komt terecht bij een bouwstofzuiger. Als je verder…

Lees verder »
descriptionArtikel

Top-10 innovaties die het gaan maken in 2024

1 feb om 11:30 uur

Als transitiemaker bij Squarewise en innovatiecoach bij TKI Urban Energy is Niels Rood dagelijks met innovaties…

Lees verder »
descriptionArtikel

Zo realiseer je ‘meest circulaire kindcentrum van Nederland’

29 jan om 07:30 uur

Dankzij de hoge duurzaamheidsambitie van de gemeente wordt in Kampen het ‘meest circulaire kindcentrum van…

Lees verder »
descriptionArtikel

Innovatiecatalogus: Nieuwe bouwcultuur & bouwen zonder CO2

10 jan om 11:00 uur

In de jaarlijkse Innovatiecatalogus 2024 van Stedebouw & Architectuur kijken we traditioneel naar de…

Lees verder »