Spaarndammerhart van Korth Tielens en Marcel Lok wint Zuiderkerkprijs

Het project in de Spaarndammerbuurt, dat omsloten wordt door bestaande bouwblokken, zorgt volgens het Amsterdamse juryrapport voor ‘een zeer succesvolle stadsreparatie’. Daarbij zijn tachtig woningen gerealiseerd, waarvan een derde sociale huur en de rest dure huur en koopwoningen in uiteenlopende typologieën en grootte. De door de architecten toegepaste integrale ontwerpbenadering van kunst, landschap en architectuur sluit volgens de jury naadloos aan bij de werkwijze van de Amsterdamse School.

Uitzonderlijke kwaliteit

Het was, aldus de jury, niet makkelijk om een winnaar te kiezen. Na grondige discussie, wikken en wegen werd het project Spaarndammerhart de unanieme winnaar. Uit het juryrapport: "Een goed samenspel tussen de opdrachtgever, ontwikkelaar, architecten en bouwer heeft geresulteerd in een project waarbij de gerespecteerde tradities van de Amsterdamse School naar de huidige tijd zijn vertaald. Het project blinkt uit in duurzaamheid en draagt bij aan de opgave rondom klimaat en biodiversiteit."

"We vinden het bijzonder dat het onderscheid tussen de verschillende prijssegmenten vrijwel niet zichtbaar is. De overgangen tussen de verschillende delen zijn perfect ontworpen en uitgevoerd. Het resulteert in een gebouw waarbij het gebruik van ambacht en hoogwaardige materialen hoogtij viert. Een van de meest voorbeeldige aspecten van het project Spaarndammerhart is dat hier gelukt is wat op nog slechts weinig plekken lukt: uiteenlopende maatschappelijke groepen leven hier bijeen in een compacte gemeenschap; sociaal-cultureel, economisch en qua leeftijd is het project gemixt."

"In de beste tradities van de Nederlandse volkshuisvesting is het architectonisch en landschappelijk ontwerp gecombineerd met kunst en ingezet om een harmonieuze community te vormen. Dit is waardig en hoogkwalitatief wonen in de stad zonder winstmaximalisatie of miniatuurwoningen. Het kan dus toch! In veel opzichten geeft dit project het voorbeeld voor de woningbouw die we in Nederland nodig hebben."

Ambacht

Bij aankomst valt de hoge mate van ambacht en detail gelijk op. De toegangspoorten naar de binnentuinen zijn indrukwekkend in formaat, vorm, kleurgebruik en gevoel. Kunstenaar Martijn Sandberg heeft door een spel met jaartallen, die zijn uitgedrukt als een reliëf in de bakstenen muren, een verhaal verteld dat voor iedereen een eigentijdse betekenis heeft. De overgangen van de toegangspoorten naar de gevel en naar de overkragingen in de achtergevel zijn perfect ontworpen. Opvallend is ook dat elke woning een uniek ontworpen huisnummer heeft.

De sociale huurwoningen zijn gemengd met duurdere huur- en koopwoningen, maar op basis van de woning of voordeur is geen onderscheid te zien. De plattegronden zijn flexibel en breed opgezet met veel daglichttoetreding in de woningen. De bewoners van de 36 koopwoningen waren nauw betrokken bij de indeling. Het woonblok heeft een grote gemeenschappelijk binnentuin vol weelderige bloemen en eetbare kruiden. De overgangen tussen openbaar en privé zijn zorgvuldig ontworpen.

Aan de achtertuinzijde is tussen de terrassen en de gemeenschappelijke tuin een overgangszone met beplanting. In de praktijk zal deze inrichting van het landschap het plaatsen van schuttingen en bergingen voorkomen en het gemeenschappelijke gebruik van de binnengebieden versterken. Naast nestkasten in de gevel voor kleine vogels, gierzwaluwen en vleermuizen zijn er ook veel eetbare planten en fruitbomen als voedselvoorziening voor vogels.

Duurzaamheidseisen

Met een negatieve EPC van 0,19, onder meer door de hoge isolatiewaarden, warmte- en koudeopslag en zonnepanelen, voldoet het project ruimschoots aan de duurzaamheidseisen. Het vele groen en het waterbergingssysteem op het dak zorgen ervoor dat het project ook rainproof is.

De opdrachtgever en architect hebben een risico genomen door de bouwstijl van de Amsterdamse School in een modern jasje te steken, wat mogelijk de plank mis had kunnen slaan. Niks is minder waar en dit project laat zien dat ondanks het feit dat het complex ook betaalbare woningen omvat, dit niet ten koste hoeft te gaan van een hoge kwaliteit in detail, vorm en materiaalgebruik, duurzaamheid en biodiversiteit.’

Check ook het videoverslag van AT5 van de prijsuitreiking en het juryrapport.

Lees hier een interview met de architecten uit Stedebouw & Architectuur, thema Renovatie & Herstructurering 2021.

Bekijk meer foto’s op de website van architect Korth Tielens.

Het project Spaarndammerhart werd dit jaar genomineerd voor de Dutch Design Awards en won ook de Abe Bonnema Architectuurprijs.

Bronnen
Tekst: Gemeente Amsterdam

Fotografie: Luuk Kramer voor Heijmans