Jan Jonker: 'Marktdenken is gevaarlijk achterhaald'
De Duurzame troonrede werd gehouden tijdens de 22e editie van Duurzame Dinsdag. Prof. dr. Jan Jonker, hoofdleraar Duuzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit, beantwoordde daarin de prangende vraag: welke economische koers gaat ons land varen? Als het aan hem ligt, gooien we het marktdenken overboord en richten we ons op de waardering van het menszijn en op de restoratie van onze aarde, zelfs als dat een negatieve economische impact als gevolg heeft.
Algehele systeemverandering
Volgens Jonker gaan we met onze huidige economie ‘de natuur met een kettingzaag te lijf, met alle gevolgen van dien’. Hij pleit daarom voor een stevige afschrijving van ons economische systeem. Dat is een veel hardere transitie dan we tot nu toe voor ogen hadden, een die niet alleen duurzaamheid of een circulair businessmodel centraal zet, maar ook een versterkte sociale inclusie nastreeft.
Dat doen we niet door ‘simpelweg de welvaart anders te verdelen’ of door ‘cruciale beroepen meer waardering te geven’, maar door iets ‘veel fundamenteler’. “De pandemie is misschien wel een blessing in disguise. Laten we dit momentum niet onbenut laten.” Dat doen we volgens Jonker door nieuwe betekenis te geven aan waarde en de waardering van waarde.
De oplossing is te vinden in een ander socio-economische waarde, waarin community centraal staat. Ook moeten we een transitie maken naar een economie waarin ‘circulariteit, restoratie van biodiversiteit en sociale inclusiviteit leidende beginselen zijn’. Jonker voorziet enkele transitiemechanismen om die transitie in de komende tien jaar vorm te geven.
Transitiemechanismen
Die mechanismen gaan ongetwijfeld voor ophef zorgen, maar volgens Jonker zijn ze absoluut noodzakelijk om ‘te investeren in transitie met oog op duurzaamheid’. Zo stelt de hoogleraar voor om het belasten van arbeid te verschuiven naar het belasten van het gebruik van grondstoffen en uitstoot, alsook een herziening van het fiscale systeem met oog op waardebehoud, in plaats van op basis van afschrijving.
Op sociaal vlak adviseert Jonker om vanuit de overheid meer ruimte te geven aan burgercollectieven op gebied van voedsel, energie en mobiliteit met ‘een passende juridische inbedding en een structurele stabiele en fiscale stimulans’. Ook moeten producenten ‘stapsgewijs verantwoordelijk worden voor de circulaire levenscyclus van hun product’. Om bovendien generationele solidariteit te stimuleren, moet vermogen belast gaan worden in combinatie met een basisinkomen voor iedereen. “In Nederland is economische ongelijkheid een onderbelicht thema”, aldus Jonker.
En, klap op de vuurpijl: “Investeer in het uitfaseren van bedrijven die niet bijdragen aan maatschappelijke en economische waarde door deze te beprijzen en te belasten”.
Lees het volledige verslag van de Duurzame troonrede 2020 op Duurzaam Gebouwd.

Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Bouw moet zich voorbereiden op nieuwe Europese emissie-eis
23 jun om 13:45 uur 6 minDemissionair minister Mona Keijzer gaat de aangekondigde aanscherping van de milieu-prestatie-eis (MPG) voor…
De MPG in relatie tot groot en groots wonen
18 jun om 07:30 uur 10 minDe MPG zou moeten aanzetten tot het bouwen met zo min mogelijk absolute impact. Toch komen kleinere woningen…
Geven we nog wel les in gezonde gebouwen?
11 jun om 09:00 uur 4 minDe nood wordt steeds hoger: geven we kinderen nog wel onderwijs in gezonde gebouwen? Het is één van de centrale…
MVRDV neemt 'out of the box' wel heel letterlijk
6 jun om 07:30 uur 4 minMet een grote diversiteit aan uitkragende loggia's, erkers en hangende balkons tekent MVRDV voor een…
Kringloop Integratie Platform verlaagt kosten verduurzaming
26 mei om 07:30 uur 11 minKun je ruim 35.000 euro besparen door een woning slimmer te verduurzamen? Wel volgens transitiemaker Niels Rood…
Buurttransformatie: problemen oplossen met andere problemen
28 apr om 07:30 uur 17 minKom jij nog weleens een Warmtetransitievisie tegen? De rapporten zijn inmiddels weggestopt in bureauladen,…
Blue Zone Festival: hét event voor de gezonde leefomgeving
7 apr om 07:30 uurHet tweede Blue Zone Festival richt zich op iedereen die betrokken is bij het creëren van gezonde…
EKOO: subsidies voor innovaties gebouwde omgeving
24 mrt om 07:30 uurOp dinsdag 1 april opent RVO opnieuw de EKOO-subsidieregeling die mikt op duurzame innovaties. Het gaat bij…
Reactie toevoegen