De Bataafse Kamp in Hengelo van statisch schoolgebouw naar duurzaam wooncomplex

Het modernistische complex werd in 1954 gebouwd naar een ontwerp van G. Feenstra en E.H. van Broekhuizen om plek te geven aan het Gymnasium, de Hogere Burgerschool (H.B.S.) en de Middelbare Meisjesschool (M.M.S.). Tot de zomer van 2018 hebben diverse scholen zich gehuisvest in het gebouw. Voor veel (oud-)Hengeloërs zijn het gebouw en het park onderdeel van hun verleden.

De historie en statigheid vormen het uitgangspunt voor het ontwerp van Space&Matter, dat zoveel mogelijk het bestaande gebouw intact laat. De imposante trappenhuizen, strakke gevels uit de wederopbouw en de hoofdvorm rond een hof blijven behouden. Met veel respect voor de monumentale waarde van het gebouw, maakt het ontwerp drie essentiële ingrepen om van het schoolgebouw een woongebouw te maken. Een doorbraak in het midden van het hoofdgebouw voor een nieuwe entree, een toegevoegde gevellaag met balkons, terrassen en pergola's, en het 'optillen' van het dak voor een nieuwe laag penthouses.

Aan de noordzijde komt een nieuwe entree waarmee het gebouw een logisch adres krijgt. Door de toevoeging van balkons en erkers op diverse plekken ontstaat een levendig geheel. Als een kroon voegt het ontwerp een nieuwe laag penthouses toe op het hoofdgebouw. Iedere woning heeft een eigen buitenruimte. Een tuin, balkon of dakterras, met de stad als voortuin en het park als achtertuin.

"We hebben hard ons best gedaan om het monumentale karakter van de school, zowel aan de buiten- als aan de binnenkant, in ere te laten, en tegelijk levendige en duurzame parkwoningen te creëren", vertelt Tjeerd Haccou, medeoprichter van Space&Matter.

Hoogteverschillen

De Bataafse Kamp bestaat uit vijf gebouwdelen. Het hoofdgebouw, twee zijvleugels en twee gymzaalvleugels. Tussen de gebouwdelen bestaan veel hoogteverschillen. Deze hoogteverschillen in combinatie met de schoolindeling maken de transformatie een uitdaging. Juist door deze uitdaging ontstaat een woongebouw waar geen van de 44 woningen hetzelfde is. De woningen komen in vijf typologieën; twintig appartementen, acht maisonettes, zeven parkwoningen en vijf stadsvillas.

Bij de appartementen, met een verkoopprijs vanaf 420,000 euro, wordt de bestaande gangstructuur onderdeel van de woningen die zich typeren door grote raampartijen met uitzicht op het binnenhof, het park en de stad. Met slim gebruik van de kelder of de zolder ontstaan ruime maisonnettes langs het binnenhof afgewisseld met stadvilla’s die zich over drie of vier woonlagen uitstrekken. De parkwoningen bevinden zich in de voormalige gymzalen, die veel keuzevrijheid voor de indeling bieden. Bovenop het hoofdgebouw vouwen vier exclusieve penthouses zich om dakterrassen heen. 

Passief warmteconcept

In het souterrain bevinden zich de bergingen en aan de noordzijde en voor de deur bij de losstaande woningen zijn de parkeerplaatsen. De aardgasloze woningen zijn energiezuinig en duurzaam ontwikkeld met als streven een passief warmteconcept. Er wordt zo veel mogelijk van het oude gebouw hergebruikt. Voor bouw- en sloopmateriaal dat niet in het gebouw hergebruikt kan worden, is een zogenaamde ‘urban mine’ aangelegd.

Het Bataafse Park

Het Bataafse Park is door Niek Roozen Landscape herontworpen vanuit dezelfde principes als bij het Bataafse Kamp. Sterke elementen zoals de kunst, de bomen en de zandrug worden behouden en versterkt, en nieuwe functies worden toegevoegd. De in verval geraakte parkvijver wordt gerestaureerd en dient naast ruimtelijk element ook als functioneel element voor de opvang van regenwater. In droge tijden kan deze buffer gebruikt worden voor bewatering van planten en bloemen. Voor de bewoners is het park als een achtertuin die ligt in het verlengde van balkon, tuin en hof. De grens tussen privaat en openbaar verschuift geleidelijk. 

Bataafse Kamp is momenteel in aanbouw. Het overgrote deel van de woningen is verkocht. Naar verwachtingen worden de woningen in 2024 opgeleverd.