2024: nieuwe wetten, nieuwe kansen

‘Heb je al afscheid genomen van het Bouwbesluit? Want vanaf 1 januari 2024 moeten we daarover in de verleden tijd gaan praten. Het is alsof je afscheid moet nemen van een goede vriend. Ruim dertig jaar hebben we met opeenvolgende versies van het Bouwbesluit gewerkt. Vanaf nu zal het allemaal Bbl zijn wat de klok slaat. Besluit bouwwerken leefomgeving is dat voluit. Het is één van slechts vier besluiten onder de nieuwe Omgevingswet.

Best logisch, het onder een noemer brengen van samenhangende regelgeving. Op termijn zal het ook voordelen hebben voor architecten, stedenbouwkundigen en andere bij de gebouwde omgeving betrokken professionals, maar voorlopig overheerst de onwennigheid.

Even terugblikken dan maar? Dat mag best in een innovatiespecial, zeker omdat het Bouwbesluit in zijn tijd een flinke innovatie was. We staan er nu niet meer bij stil, maar pas vanaf 1992 kregen we landelijk uniforme bouwregelgeving. Tot die tijd was er weliswaar een Model Bouwverordening, maar was elke gemeentelijke bouwverordening toch echt bepalend. Elke gemeente had daarin zijn eigen accenten en er waren nog fors meer gemeenten dan nu. Blind varen op wat gebruikelijk was, kon niet. Daarom had elke architect en adviseur een verzameling bouwverordeningen in de kast staan van de gemeenten waar je actief was. Op papier natuurlijk, want computers waren nog een zeldzaamheid, vooral in zwang bij constructeurs en andere meer exact georiënteerde types. Internet was nog iets experimenteels van het Amerikaanse leger en wat universiteiten. Het Bouwbesluit bracht eenheid, aanvankelijk schoorvoetend met alleen voor woningen, kantoren en logiesgebouwen een volledig uitgewerkte set voorschriften. Maar ook met mooie innovaties, zoals de ‘bouwbesluittrap’ die minder steil was, meer vrije hoogte en de integrale toepassing van dubbel glas, ook in slaapkamers. Die we trouwens niet meer zo mochten noemen; vanaf dat moment waren het verblijfsruimten. Tsja, daar kun je nog steeds wat van vinden.

Maar genoeg sentimenteel gemijmerd. We gaan vooruit! Nieuwe wetten, nieuwe kansen. Hoewel, zo nieuw zijn de meeste voorschriften niet. De overgang van Bouwbesluit naar Bbl is beleidsneutraal, of op zijn minst beleidsarm. Het wordt wel wennen waar het staat, maar niet wat er staat. Echt ingrijpende wijzigingen, zoals het werken met de daglichtfactor, staan geparkeerd voor de langere termijn.

Het beste nieuws is nu dat er, zeker in de utiliteitsbouw, een flink aantal eisen is vervallen, met name op het gebied van de bruikbaarheid, zoals het percentage verblijfsgebied en de omvang van verblijfsruimten. Dat blijken opdrachtgevers en architecten prima zelf te kunnen regelen.

Een grotere impact zal de invoering van de Wet kwaliteitsborging hebben, de Wkb. Vooral bouwers zullen het merken, maar ook ontwerpers en adviseurs. Voor ‘start bouw’ hoeft er niet direct een pak tekeningen en berekeningen te worden overlegd. Dat wordt een innovatie waarvan we echt wat gaan merken. Voorlopig alleen voor eenvoudige gebouwen, maar de toon wordt gezet. Geen stempel vooraf op mooie beloften, maar een kritische blik op wat er feitelijk wordt gebouwd. Daar kun je als vakgenoot toch alleen maar blij van worden?’