De ruimte van Herman Hertzberger

donderdag 30 september 2021
"Herman Hertzberger is de meest sociologische architect die ik ken. Hij kijkt naar mensen en wat ze nodig hebben aan geborgenheid, contact en perspectief", schrijft Christien Brinkgreve in haar boek ‘De ruimte van Herman Hertzberger.’ Brinkgreve kan het weten, want zij is socioloog. Het werk van Hertzberger en Brinkgreve raken elkaar. Zij zijn allebei bezig met het belang van interactie en sociale cohesie.

Hertzberger en Brinkgreve zien dat vrijheid structuur nodig heeft en dat structuren ruimte moet bieden aan verandering. Hier komt zij in het boek regelmatig op terug. Het boek schetst een gedegen portret van architect Hertzberger, bekend van ontwerpen van onder andere meer dan dertig scholen, Centraal Beheer in Apeldoorn, het inmiddels gesloopte verzorgingshuis De Drie Hoven in Amsterdam, het ministerie van Sociale Zaken in Den Haag, muziekgebouw Vredenburg in Utrecht, het Chassé Theater in Breda en de Diagoonwoningen in Delft. Ook heeft Hertzberger in het buitenland  gebouwen ontworpen in Japan, Italië en Duitsland.

Met al zijn ontwerpen, van wie Brinkgreve een aantal in het boek aan de orde laat komen, wil Hertzberger ‘verheffen’, niet beleren maar inviteren, iets bieden tot verbetering. In zijn werken is er aandacht voor geleidelijke overgangen van het publieke naar het privédomein. Deze ‘tussengebieden’ of ‘onbestemde ruimten’ zorgen voor afgezonderde plekken zonder dat mensen zich verloren voelen, dagen mensen uit om er zelf invulling en betekenis aan te geven. Hertzberger wil met zijn gebouwen dat mensen reageren op wat hij aanreikt, schrijft Brinkgreve. "Contact, communicatie: het zijn sleutelbegrippen in zijn visie."

Hertzberger zorgt ervoor dat de ruimte geborgenheid en een gevoel van gemeenschappelijkheid biedt: gedeelde plekken waar je elkaar kunt tegenkomen, waardoor je deel uitmaakt van een sociaal weefsel. De architectuur en sociologe raken elkaar hier: verwaarlozing van de publieke ruimte heeft effecten. Als mensen geen kans hebben op onderlinge ontmoeting, kunnen zij te maken krijgen met het gevoel van ontheemd zijn. In een brief gericht aan jonge architectuurstudenten in het tijdschrift ‘Architectural Review' schrijft Hertzberger: "De huidige crisis laat ons de wanhopige pogingen tot gezamenlijkheid zien, en de behoefte aan sociaal contact is voor eens en altijd duidelijk geworden." Hij roept op tot het geven van ruimte aan alternatieve interpretaties, meer vrijheid en een minder vastomlijnde functionele benadering. "Van een architect wordt verwacht dat hij zorgt voor betere omstandigheden."

Om dit boek te maken, sprak Brinkgreve twee jaar lang tweewekelijks met Hertzberger, daarnaast interviewde ze gebruikers van zijn ontwerpen, zoals celliste Quirine Viersen. Ze sprak met familieleden, collega’s en vergezelde hem op lezingen. Het zorgvuldige proces waarmee dit boek tot stand is gekomen, de brede blik, de prettige toon, maken het tot een raak en gedegen portret van deze idealistische architect. Zijn visie is actueler dan ooit.

Seminar Eenzaamheid en Wonen

Christien Brinkgreve verzorgt een presentatie op het Seminar Eenzaamheid en Wonen, dat plaatsvindt op 4 oktober in het Kloosterkwartier in Veghel. Het is gratis en je kunt je nog aanmelden via deze link.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Nieuwe kansen voor innovatieve woonvormen

15 apr om 07:30 uur

Wie actief is op het gebied van wooncoöperaties, CPO’s en andere collaboratieve…

Lees verder »
descriptionArtikel

Blue zones bieden een wenkend perspectief

3 apr om 07:30 uur

Blue zones zijn plekken in de wereld waar mensen relatief lang en gelukkig leven. “Blue zones bestaan overal,…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kroniek van een aangekondigde nood

13 mrt om 16:00 uur

Het magazine Stedebouw & Architectuur is vernieuwd! Met onder meer de nieuwe rubrieken Bouwiconen, Rapport…

Lees verder »
descriptionArtikel

Vernieuwde Stedebouw & Architectuur: Gezondheid & Welzijn

6 mrt om 13:25 uur

Het fors vernieuwde nieuwe magazine van Stedebouw & Architectuur is net uit! In deze digitale editie zijn…

Lees verder »
descriptionArtikel

Doe mee: hoe denk jij over een gezonde openbare ruimte?

16 feb om 07:30 uur

Kunnen vuistregels voor de gezonde leefomgeving jou verder helpen? Het RIVM en het ministerie van…

Lees verder »
person_outlineBlog

Rijke biodiversiteit: gunstige invloed op gezondheid

15 feb om 07:30 uur

Biodiversiteit heeft niet alleen betrekking op de planten- en dierenwereld. Een rijke biodiversiteit heeft ook…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe zorgvisie met toekomstige woonvormen

14 feb om 07:30 uur

Met een nieuwe, eigen zorgvisie - ‘Wonen met Zorg’ - wil INBO het gesprek aangaan met betrokkenen op het gebied…

Lees verder »
descriptionArtikel

Spaghetti aan regels belemmert huisvesting en zorg ouderen

12 feb om 07:30 uur

In 2014 besefte Bart Bijlsma dat het nieuwe overheidsbeleid, gericht op langer zelfstandig thuis wonen van…

Lees verder »