De multifunctionaliteit van daken

zondag 24 maart 2019
timer 6 min
Een dak als kunstobject, om op te recreëren of te parkeren, om energie mee te winnen of om water op te beheren; de afgelopen 20 jaar heeft het dak veel extra functies gekregen. En waarom ook niet? De ruimte is er en de mogelijkheden zijn onuitputtelijk.

Groene daken

Daken met een groenaanplanting als dakbedekking bijvoorbeeld. Hoewel al eeuwen toegepast in Scandinavische en enkele West-Europese landen is dit gebruik in Nederland nog vrij zeldzaam. Wel groeit de belangstelling hiervoor snel en ook het aantal daken met groenaanplanting stijgt. Pas de laatste decennia raakt het in Nederland bekend onder de meer moderne vorm en naam; groendak. Afhankelijk van de soort beplanting en het concept zijn er twee soorten groendaken te onderscheiden; de intensieve en extensieve groendaken.

Intensieve groendaken - Daktuinen

Intensieve groendaken bestaan, net als een gewone tuin, uit grassen, kruiden, struiken en soms zelfs bomen. De ruime keuze aan beplanting laat het toe om een esthetisch zeer aantrekkelijk geheel te creëren. Ook de aanleg van een gazon of waterpartij behoort tot de mogelijkheden. Het dak is begaanbaar en kan gebruikt worden voor recreatieve doeleinden. Het vereiste onderhoud is ook vergelijkbaar met een gewone tuin. Een intensief groendak kan uiteraard alleen aangelegd worden wanneer de constructie hiervoor voldoende stevigheid biedt.

Stadstuin Groningen

Een voorbeeld van een intensief groendak is de enorme daktuin die is aangelegd op de ondergrondse parkeergarage van Dienst Uitvoering Onderwijs, DUO, en de Belastingdienst in Groningen. Deze 25.000 m2 grote stadstuin beschikt onder meer over een vijver, een paviljoen en honderden meters aan wandelpaden. De beplanting bestaat uit bomen, hederaschermen, taxushagen en prairieplanten. De ontwikkeling van deze daktuin kende door de dakconstructie, het drainagesysteem en diverse waterbuffers wel diverse technische uitdagingen. En omdat er rondom het kantoorgebouw vaak een harde wind staat, is er ook goed gekeken naar de juiste beplanting en verankeringen. Sinds 2014 is deze stadstuin toegankelijk voor het publiek.

Extensieve groendaken – Vegetatiedaken

Zoals gezegd is een andere vorm van een groendak een extensief groendak. Deze is vooral begroeid met mossen, vetplanten en kruiden. Heel eenvoudig in onderhoud, maar niet beloopbaar of geschikt als gebruiksdak. Het type vegetatie wordt hier gekenmerkt door een vrije groei en een ongeorganiseerde uitstraling. Sedum wordt geplant in een speciaal hiervoor ontwikkelde substraat met een minimale dikte van slechts enkele centimeters en de vegetatie is leverbaar in de vorm van voorgekweekte matten. 

Groen retentiedak

Ook kunnen groendaken nog een extra functie hebben, bijvoorbeeld als waterbergingsdak. Elk groendak absorbeert logischerwijs water. Een waterbergingsdak, ook wel retentiedak genoemd, absorbeert echter heel veel water en voert het vervolgens gestructureerd en vertraagd af naar het rioleringsstelsel. Bij flinke regenval wil het nog wel eens voorkomen dat de riolering de hoeveelheid gevallen water niet kan verwerken. Met name in stedelijke gebieden waar het meeste groen is vervangen door gebouwen en wegen, kan een retentiedak uitkomst bieden. Interessant is dat de berging van water vaak plaatsvindt onder het sedum. Hierdoor is het niet zichtbaar en heeft men zicht op een mooi sedumdak met alle voordelen van dien. 

Energiedaken

Er zijn vele vormen van multifunctioneel gebruik van daken mogelijk. Naast groendaken zijn er in Nederland ook verschillende energiedaken te vinden. Maar wat zijn energiedaken precies? De verzamelnaam voor energiedaken is zonthermische daken. Hier staat bijvoorbeeld een soort zonnecollector op het dak. Er zijn diverse uitvoeringen beschikbaar. Het kan onder andere onder de dakbedekking gemaakt worden met slangen en aluminium platen, als een soort vloerverwarming. Per vierkante meter is dit een goedkopere oplossing dan een gewone zonnecollector.

Brandweerkazerne Alkmaar 

Een voorbeeld van multifunctioneel duurzaam gebruik van het dak is de brandweerkazerne in Alkmaar. Hier heeft men een warmte- en koudeopslag op het dak aangebracht. De zogenaamde WKO-installatie voorziet de HR installatie van extra energie, zodat deze een nog hoger rendement geeft. Resultaat van deze voorziening is dat de kazerne circa 40 procent minder CO2-uitstoot kent.

Met name in stedelijke gebieden waar het meeste groen is vervangen door gebouwen en wegen, kan een retentiedak uitkomst bieden.

Zonnepanelen

Daken kunnen uiteraard ook voorzien worden van zonnepanelen. Bijvoorbeeld zoals bij Parking De Schildknaap in het centrum van Brussel. Het ruime bovendek van deze voormalige parkeergarage wordt gebruikt voor het winnen van extra energie door middel van zonnepanelen. Het dek werd wel eerst geprepareerd en voorzien van een finishlaag in een speciale zonlicht reflecterende kleur. Deze verlengt de levensduur van zonnepanelen aanzienlijk. 

Wat mag? 

De mogelijkheden zijn zogezegd eindeloos. Maar wat mag er allemaal op het dak? Zijn er specifieke eisen en is er een landelijk beleid vastgesteld?


Bij multifunctioneel gebruik van een dak in een bestaande situatie is een aantal zaken op het gebied van veiligheid en regelgeving van belang. In principe zijn extensieve groendaken vergunningsvrij, zoals een sedum-of grasdak. Voor het opwekken van duurzame energie door bijvoorbeeld zonnepanelen is dat in principe ook zo. Echter hebben sommige steden een beschermd stadsgezicht, hierdoor gelden er andere regels. Dit is ook het geval wanneer u een intensief groendak wilt realiseren waarop u wilt recreëren of ondernemen. Voor het creëren van extensieve en intensieve daken gelden verschillende normen en eisen rond het gebruik en de aanleg uit het oogpunt van milieu, bruikbaarheid, veiligheid, privacy en energiezuinigheid. Daarnaast moet uiteraard de constructie van het dak bestand zijn tegen het gebruik van het dak.


Wanneer de constructie van het dak moet worden aangepast, is een omgevingsvergunning nodig. Het bestemmingsplan dat geldt voor een gebouw, geldt namelijk ook voor het dak. Een daktuin bij een woon- of kantoorbestemming is niet anders dan een tuin op maaiveldhoogte. Vaak is voor de bouwwerken, zoals een hekwerk, wel een bouwvergunning nodig omdat deze strijdig kunnen zijn met de maximale bouwhoogte.

De ruime keuze aan beplanting laat het toe om een esthetisch zeer aantrekkelijk geheel te creëren.

Hoe kan Triflex bijdragen? 

Alle daken staan, ongeacht hun functionaliteit, zomer en winter bloot aan het klimaat en tal van andere invloeden. Multifunctionele daken moeten uiteraard volledig waterdicht en in sommige gevallen wortelwerend zijn. Cruciale factoren zijn aansluitingen, hoeken, doorvoeren en andere vaak complexe detailleringen. Wanneer hier vocht achterblijft, vormt het een potentieel zwakke plek. Hier biedt Triflex uitkomst. 

Door details met producten van Triflex af te dichten wordt een waterdichte en wortelwerende functie gecreëerd en is het gebruik van bijvoorbeeld folies overbodig. Alle details zijn gegarandeerd duurzaam waterdicht. Triflex is brandvertragend, bestand tegen hydrolyse en daarnaast worteldoorgroeibestendig. Het hecht bijna op iedere ondergrond en kan naadloos worden aangebracht. De dakafdichtingssystemen van Triflex zijn ontwikkeld op basis van de vloeibare kunststofhars PMMA. Triflex ProDetail, een populair daksysteem, is CE en ETAG gecertificeerd, bezit al jaren de certificering FLL in de hoogste klasse en heeft goedkeuring volgens de Europese norm EN 13948.

Meer weten?

Heeft u vragen of wilt u meer informatie? Neem dan vrijblijvend contact met ons op via info@triflex.nl of bel naar +31 (0)38 460 20 50

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
De multifunctionaliteit van daken

Meer artikelen met dit thema

person_outlineBlog

Rijke biodiversiteit: gunstige invloed op gezondheid

15 feb om 07:30 uur

Biodiversiteit heeft niet alleen betrekking op de planten- en dierenwereld. Een rijke biodiversiteit heeft ook…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe groennorm steden vergt vele miljarden

13 feb om 07:30 uur

Geen enkele bestaande norm in Nederland stelt kwaliteitseisen aan groenvoorzieningen. Mocht er alsnog een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Een groen gebouw kent ook bouwkundig groen

7 feb om 07:30 uur

Waaraan moet een groen gebouw voldoen? Leiden de specificaties wel tot voldoende groen? Of wordt het hooguit…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuw ontwerpparadigma voor de stad met ecosysteemdiensten

23 jan om 11:30 uur

Het klimaat verandert in een hoog tempo en de effecten op de menselijke activiteiten en gezondheid zijn vooral…

Lees verder »
descriptionArtikel

Collectiviteit, gezondheid en natuur centraal in Kerkebosch

17 jan om 17:00 uur

De recent ontwikkelde woonwijk Elix, gelegen in Zeist Kerkebosch, bestaat uit veertien duurzame en circulaire…

Lees verder »
descriptionArtikel

Congres Natuurlijk: versnelling natuurinclusief bouwen

11 dec 2023

De vijfde editie van het Congres Natuurlijk in het Provinciehuis in Zwolle liet met veel kennisdeling,…

Lees verder »
descriptionArtikel

Het belang van bacteriën in de stedelijke leefomgeving

4 dec 2023

Door in de bebouwde omgeving meer natuur toe te staan, wordt niet alleen de biodiversiteit en afkoeling…

Lees verder »
descriptionArtikel

Van circulair naar regeneratief ontwerpen

1 dec 2023

In februari staat traditioneel de Week van de Circulariteit op stapel, maar in de decembermaand van 2023 komt…

Lees verder »