Eerste circulaire bouwontwerp voor ABN AMRO paviljoen

donderdag 6 april 2017
timer 6 min
Na de sloop van het oude hoofdkantoor van Mees Pierson aan het Rokin in Amsterdam, dat amper 25 jaar oud was en bouwkundig prima in staat, besefte ABN AMRO dat het anders moest. Het ontwerp van een nieuw project van de bank was al een tijdje klaar en er werd al gewerkt aan de betonnen kelderbak toen er binnen de bank een heftige discussie losbarstte over maatschappelijk verantwoord ondernemen. De discussie laaide zo hoog op dat de bouw werd stilgelegd, aldus Rudolf Scholten van ABN AMRO. Maar wat doe je dan?

De bank vroeg de Architekten Cie. om een nieuw ontwerp, maar dit keer moest er worden voldaan aan allerlei eisen met betrekking tot circulair bouwen. Hans Hammink, projectarchitect, noemt het een spannende periode. De Architekten Cie. betrok de TU Delft bij het project en daarmee werden razendsnel de uitgangspunten voor een circulair ontwerp bepaald. De bank zelf noemt het ‘een clubhuis van circulariteit’. Het project moet meer worden dan alleen een uitbreiding van de vergaderfaciliteiten van het hoofdkantoor: het krijgt er een publieke functie bij.

Eerste circulaire ontwerp in Nederland

Een traditioneel bouwproces is in vrijwel niets hetzelfde als een circulair bouwproces. De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Anders dan het lineaire systeem dus, waarin grondstoffen worden omgezet in producten die aan het einde van de levenscyclus vernietigd worden. Die circulaire, vaak geprefabriceerde elementen zijn opgebouwd uit hernieuwbare grondstoffen, die gerecycled zijn of dat kunnen worden, en vanuit duurzaam oogpunt niet toxisch zijn. Het ontwerp van de Architekten Cie. voor het circulaire paviljoen van ABN AMRO is het eerste circulaire bouwontwerp in Nederland.


Ontwerp paviljoen ABN AMRO
© De Architekten Cie.

BREEAM

ABN AMRO wil door haar kantoren klaar te stomen voor de toekomst de overgang naar een duurzamere maatschappij versnellen. Dit heeft het vastgoed van de bank al BREEAM kwaliteitskeurmerken opgeleverd en met het circulaire paviljoen hoopt ABN AMRO, door het gebouw te laten certificeren volgens BREEAM-NL Nieuwbouw en Renovatie 2014 versie 1.01, minimaal kwalificatie ‘Excellent’ te realiseren. Alle gedane maatregelen en het ontwerp moeten hieraan bijdragen.

Verbruiksspecificaties

Gebouwen omvatten ongeveer 40% van de wereldwijde energieconsumptie. De meest energie-efficiënte gebouwen beginnen met aluminium. Aluminium onderdelen in combinatie met het ontwerp optimaliseren de natuurlijke belichting en schaduw en verbeteren energiemanagement. Na oplevering van het ABN AMRO paviljoen is het verwachte energieverbruik 58,0 kWh per m2 BVO/per jaar. Het verwachte verbruik van fossiele brandstoffen per m2 BVO/per jaar is 26,7 kWh, het verwachte verbruik van hernieuwbare energiebronnen 65%, het verwachte waterverbruik in m3/persoon/jaar is 5m3 en het verwachte percentage waterverbruik, betrokken uit hemelwater/grijs water, is 40%. 


Een indrukwekkende lijst. Ter vergelijking: het 
verwachte energieverbruik van 58,0 kWh per m2 BVO/per jaar van het paviljoen is ongeveer 50% van het verbruik van een gemiddeld kantoor waar meer dan 20 mensen werken. De bank hoopt met het paviljoen een voorbeeld te vormen voor de circulaire gebouwen van de toekomst. Het paviljoen is een ‘living lab’ dat zich gedurende zijn levensduur continu kan aanpassen aan de veranderingen vanuit het gebruik, zijn omgeving en de laatste stand der techniek, aldus de bank. Om optimale circulariteit te bereiken, faciliteert het ontwerp de meest hoogwaardig mogelijke herbruikbaarheid van het object, de producten en grondstoffen en minimaliseert zo zijn huidige en toekomstige footprint.

Bijzondere technieken en materialen

Het paviljoen wordt, met behulp van verschillende marktpartijen, voorzien van een zo circulair mogelijke samenstelling van materialen en constructies. Denk daarbij aan PCM’s (Phase Change Materials, een materiaal dat op een bepaalde temperatuur van fase verandert) kaderloze PV-panelen tegen de horizontale gevelbanden en borstweringen, hergebruikte rioleringsbuizen, oude stoeptegels en zelfs gerecyclede spijkerbroeken. Nog dagelijks worden er nieuwe oplossingen aangedragen door het bouwteam. Zo zit er bijvoorbeeld blauw isolatiemateriaal tegen het plafond, ook gemaakt van gerecyclede spijkerbroeken. “Er ontstaat iets wat we vooraf niet hadden kunnen bedenken,” zo zegt projectarchitect Hans Hammink. “Een heel ruw en ongepolijst gebouw.”

Open en transparant

Het paviljoen van ABN AMRO is opgezet vanuit een open en transparante structuur die bijdraagt aan de toegankelijkheid van het gebouw en de sociale veiligheid op het Mahlerplein. Ook zorgen de hoge vliesgevels voor voldoende daglicht in het gebouw. Daarvoor is de AA 100 Q HI+ vliesgevel van Kawneer toegepast. De gevels zijn gemaakt van gerecycled aluminium door gebruik te maken van het AR 100 programma van Kawneer. Dit geldt ook voor de RT vouwwand van Kawneer die in het paviljoen is toegepast. Het voordeel van aluminium producten is dat deze veel milieuvriendelijke eigenschappen hebben: het materiaal is vrijwel onbeperkt recyclebaar, niet giftig, zeer onderhoudsarm en daardoor uitermate duurzaam.


AA 100 Q HI+ van Kawneer
De AA 100 Q HI+ vliesgevel

Maximale transparantie en maximale energiebesparing

De toegepaste vliesgevel AA 100 Q HI+, het eerste en enige Passiefhuis phA+ gecertificeerde vliesgevelsysteem, maakt glasgewichten tot maar liefst 700 kg mogelijk door de gepatenteerde en speciale thermisch onderbroken glasondersteuningen. De gevel heeft een uniek bereik in beglazing van 6 tot en met 50 mm. Hierdoor behoort meer daglichttoetreding tot de mogelijkheden. Door de combinatie van hoge glasgewichten en maximale beglazingsdikte kan bijvoorbeeld drievoudige beglazing met lage U-waarden worden toegepast. Tevens zorgt het maximale glasgewicht van 700 kg ervoor dat grotere afmetingen glas toegepast kunnen worden voor maximale transparantie en een optimale inval van natuurlijk licht. Daarbij is de hoogst mogelijke energiebesparing mogelijk, want het vliesgevelsysteem heeft een Uf-waarde van 0,81 W/m2K. Daarmee draagt de AA 100 Q HI+ bij aan de gewenste open en transparante structuur en de energieprestatie van het ABN AMRO paviljoen.


RT 62 vouwwand
De RT 62 vouwwand

Optimaal ruimtegevoel

Bij een open en transparante structuur en het creëren van een comfortabele, veilige en sfeervolle omgeving is licht onmisbaar. Het vouwsysteem van Kawneer is een modulair opgebouwd systeem met veel mogelijkheden. Met dit systeem ervaar je een optimaal ruimtegevoel en worden buiten en binnen met elkaar verbonden. Het systeem heeft een hoge isolatiewaarde en kan inbraakwerend worden uitgevoerd. Ook bij de vouwwand is het AR 100 programma toegepast om het ABN AMRO paviljoen zo circulair mogelijk te maken. De bouw van het ABN AMRO paviljoen is in volle gang. De opening staat gepland voor 1 september 2017.


Dit artikel verscheen in de Building Holland special van Stedebouw & Architectuur, evenals andere innovaties die u tijdens de beurs kunt zien. Geïnteresseerd? Kom tijdens Building Holland in Amsterdam RAI op 11 t/m 13 april langs voor een gratis editie van de special. U vindt ons bij de Stedebouw & Architectuur lounge, direct naast de ingang van de beurs.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Eerste circulaire bouwontwerp voor ABN AMRO paviljoen

Het ontwerp van het circulaire paviljoen van ABN AMRO. © De Architekten Cie.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Bouwiconen: Jimmy van der Aa trapt af met Peter Zumthor

27 mrt om 07:30 uur

In onze nieuwe rubriek Bouwiconen vragen we een Nederlandse architect naar het werk dat hem of haar veel…

Lees verder »
descriptionArtikel

Vijf maatregelen om funderingsschade goed aan te pakken

1 mrt om 10:00 uur

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur verwacht dat vierhonderdduizend panden in Nederland te maken…

Lees verder »
descriptionArtikel

Symposium over de kansen voor waterrijk bouwen

29 feb om 07:30 uur

Tijdens het symposium Building the Future, op maandag 18 maart in Zwolle, wordt ingegaan op stedenbouwkundige…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kunstmatig versus kunstzinnig

19 feb om 15:30 uur

De afbeelding bij dit webartikel was te mooi om te laten liggen als cover van onze Innovatiecatalogus 2024 (…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kunstmatige intelligentie bedreiging voor architect?

9 feb om 07:30 uur

Als redactie kunnen we niet meer heen om kunstmatige intelligentie (AI), maar hoe zit dat in de bouwwereld?…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bouwen binnen CO2-budget: zo doe je dat

6 feb om 07:30 uur

De huidige manier van ontwerpen en bouwen zorgt voor een grote CO2-uitstoot en een forse bijdrage aan de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Superslimme energie interface motiveert gebruiker

5 feb om 07:30 uur

Equi is Latijns voor ‘gelijk’. Wie deze productnaam googlet, komt terecht bij een bouwstofzuiger. Als je verder…

Lees verder »
descriptionArtikel

Top-10 innovaties die het gaan maken in 2024

1 feb om 11:30 uur

Als transitiemaker bij Squarewise en innovatiecoach bij TKI Urban Energy is Niels Rood dagelijks met innovaties…

Lees verder »