Je hoort het steeds vaker, de kreet ‘natuurinclusief bouwen’. Maar wat is het precies? Een modewoord of een nieuwe beweging in bouwend Nederland? Laura van Heeswijk, strategisch adviseur natuur en duurzaamheid bij de provincie Overijssel legt het uit.
“Er bestaat eigenlijk nog geen eenduidige definitie van natuurinclusief bouwen. Net zo min is er een blauwdruk. In de basis gaat het erom dat natuur vanaf de tekentafel tot en met de gebruiksfase onderdeel is van ontwerp- en bouwprocessen. Wanneer ecologie, natuur en bouwproces al aan het prille begin van trajecten samenkomen ontstaat een symbiose en is sprake van natuurinclusief bouwen. Het komt er op neer dat vanaf de start rekening wordt gehouden met verschillende elementen en belangen. Daardoor heb je een grotere impact op biodiversiteit en effecten als hitte, wateroverlast en gezondheid, welzijn van inwoners. Het gaat om synergie en integratie met andere gebruiksfuncties, terwijl de meerkosten beperkt blijven en (ontheffing)procedures eenvoudiger, goedkoper en korter kunnen.”
Om welke bouwkundige maatregelen gaat het?
“Aan maatregelen in en om het huis. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van tuinen met inheemse soorten die gedurende het jaar een voedselbron zijn voor dieren. Aan nestvoorzieningen voor stadsoorten als de huismus, gierzwaluw en vleermuis. Of aan natuurlijke nestgelegenheid in muren, wanden en afscheidingen, houtrillen, groene wanden en kieren waar vogels, insecten en egels op afkomen. Of aan groene daken en gevels. Maar in ruimere zin neem je ook de publieke voorzieningen mee in het ontwerp, waarbij rekening wordt gehouden met biodiversiteit, hittestress, beleving en wateroverlast. Denk aan het vormgeven van ‘lintbewegingen’, waardoor bewoners altijd via groen naar het buitengebied kunnen. Beheer is daarbij uiteraard een belangrijke factor. Je moet zorgen dat er voldoende diversiteit is voor natuurlijke plaagbestrijding, dat het onderhoud niet te moeilijk is en geen chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt."
Waarom pakt Overijssel dit thema op?
“Per 1 januari 2017 zijn provincies in de volle breedte verantwoordelijk geworden voor het natuurbeleid. Als provincie zien wij allerlei nieuwe kansen om natuur, economie en samenleving nog meer met elkaar te verbinden. Wij hebben Groene Tafels georganiseerd om samen met vertegenwoordigers uit de samenleving de kansen te onderzoeken. De resultaten daarvan zijn uitgewerkt in werkateliers en vertaald in het koersdocument Natuur voor Elkaar. Het document bevat de visies en ambities op natuur in Overijssel en is door de partners onderschreven. Daarmee is het niet alleen maar een document van de provincie, maar van alle partners samen. Natuurinclusief werken in de bouw en infrastructuur is één van de acties in het koersdocument. Een aantal partners is al vanaf het eerste uur betrokken, zoals de branchevereniging voor hoveniers en groenvoorzieners (VHG), Natuur & Milieu Overijssel, gemeente Zwolle, Bouwend Nederland en de waterschappen. Ook nieuwe partners weten ons te vinden vanuit interesse of met concrete ideeën. Denk aan woningcorporaties, stedenbouwkundigen, architecten, gemeenten, NGO’s en projectontwikkelaars. Zonder meer een positieve ontwikkeling, want om natuurinclusief bouwen integraal op te pakken is het van belang om veel verschillende expertises en ‘bloedgroepen’ aan tafel te hebben.” 
Zijn er al voorbeeldprojecten?
“Vooralsnog loopt het programma tot eind 2019. Een van de voorbeelden is een projectontwikkelaar die de bewoners van een nieuwbouwwijk in Deventer inspireert met voorbeeldtuinen die door Groei & Bloei zijn ontworpen. In een proefproject wordt onderzocht waar kansen liggen voor biodiversiteit in nieuwbouw. En op diverse locaties is nestgelegenheid voor gierzwaluwen en vleermuizen meegenomen in (nieuwbouw)projecten. Een aantal projecten start binnenkort. Als samenwerkende partners zijn we nu op zoek naar Overijsselse icoonprojecten en pilots die de zichtbaarheid van natuurinclusief bouwen vergroten of die ‘natuurinclusief’ meenemen in een ontwerpproces.
Als partijen ideeën of voorstellen hebben, zijn ze van harte welkom om met ons de mogelijkheden te verkennen en dan bekijken we of we die vanuit het uitvoeringsprogramma kunnen ondersteunen!”
Reageren, aanmelden? jv.winter@overijssel.nl of bel 038 499 80 55.
Auteur: Marit Klompe
Foto's: Vivaro Pro
Dit artikel verscheen in Stedebouw & Architectuur nummer 3/4, juli 2018.
Geplaatst door
Gerelateerde artikelen
Nieuwsbrief
Blijf op de hoogte van het laatste nieuws
Inschrijven
